Της Κατερίνας Γαλανού
Συζητάμε τόσα χρόνια για το brain drain και τις προφανείς αιτίες του, αλλά πάντα όταν η συζήτηση έφτανε στις δομικές αλλαγές που χρειάζονταν ώστε να γίνει η χώρα ανταγωνιστική, οι ίδιοι άνθρωποι εφεύρισκαν δικαιολογίες και όρθωναν ιδεολογικά προσκόμματα.
Ήταν πχ σχεδόν δαιμονική ιδέα η σύνδεση των ΑΕΙ με την αγορά εργασίας, η συνεργασία των πανεπιστημίων με τη βιομηχανία. Η έρευνα και η καινοτομία όφειλαν να συνδέονται με τον ουρανό και όχι με τον καπιταλισμό και τις επιχειρήσεις.
Σε μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση για το θέμα της – κακόηχης στα ελληνικά – διαρροής εγκεφάλων ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, επικαλέστηκε επίσημα στοιχεία που δείχνουν ότι από το 2008 έχουμε για πρώτη θετικό ισοζύγιο το 2023. Τη χρονιά εκείνη έφυγαν 32.800 και επέστρεψαν 47.200.
Συνολικά περισσότεροι από 420 χιλιάδες από τις 600 χιλιάδες που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης , επέστρεψαν. Πολλές φορές στη δημόσια σφαίρα, το ζήτημα καταλήγει στο εξής παράλογο σκεπτικό. Όσοι φεύγουν, φεύγουν γιατί η κατάσταση στη χώρα δεν είναι καλή άρα φταίει η κυβέρνηση.
Αλλά όσοι επιστρέφουν δεν επιστρέφουν γιατί τα πράγματα βελτιώνονται λόγω της πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση, αλλά μόνο διότι στους ξενιτεμένους λείπει η μαμά, ο καφές και ο ήλιος.
Η επιστροφή τόσων χιλιάδων ανθρώπων με σπουδές και καριέρες στο εξωτερικό δεν εξηγείται από το νόστο. Οι περισσότεροι από τους Έλληνες του εξωτερικού αισθάνονται και είναι πολίτες του κόσμου.
Με προσλαμβάνουσες όπου η έννοια της μετανάστευσης δεν ταυτίζεται με τα άσματα του Στέλιου Καζαντζίδη για τη μανούλα και τη μαύρη ξενιτιά. Προς θεού δεν υποτιμώ την έλλειψη όσων κάνουν την Ελλάδα αξιολάτρευτη.
Αναλύοντας έρευνα του, ο Στράτος Φαναράς, ανέφερε πως τα πλεονεκτήματα της χώρας παραμένουν τα δομικά χαρακτηριστικά της: ο καιρός, η σύνδεση με την οικογένεια, η ψυχολογική και κοινωνική ένταξη των νέων ανθρώπων στη ζωή της χώρας.
Αναμφισβήτητα αναντικατάστατα. Αλλά αυτά δεν είχαν ανατραπεί στην περίοδο της κρίσης και της μεγάλης φυγής. Οπότε η επιστροφή των χιλιάδων ανθρώπων μόνο συγκυριακή και τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί.
Ο κ. Χατζηδάκης τη συνέδεσε ευθέως με συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές που υλοποιούνται από την κυβέρνηση, τη μεγάλη εικόνα που σχηματοποιήθηκε από το 2019 και μετά. Μια χώρα που μπορεί να μην είναι παράδεισος αλλά έχει κάνει σημαντική πρόοδο και επουδενί είναι η κόλαση που περιγράφει και καταγγέλλει διαρκώς η αντιπολίτευση.
Προστιθέμενη αξία στα βήματα τα οποία έχουν γίνει δίνει η πραγματικότητα που αποσιωπάται και καταγράφηκε συμπερασματικά από τον κ. Φαναρά. Η Ελλάδα όπως είπε « πέρασε μία κρίση που ήταν τρομακτικών διαστάσεων και τώρα προσπαθεί να ορθοποδήσει έχοντας ένα παρελθόν το οποίο δεν είναι εύκολο να ανατραπεί σε λίγα χρόνια».
Παρόλα αυτά οι κινήσεις αποτίναξης του παρελθόντος της αδράνειας και της καθήλωσης, γίνονται. Οι συνολικές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, αυξήθηκαν κατά 44.2% από τα 2,33 δισ. ευρώ το 2019 σε 3,36 δισ. το 2023.
Στο ίδιο διάστημα οι απασχολούμενοι ερευνητές στη χώρα έφτασαν από 39.077 το 2019, σε 54.680 το 2023. Πρόσφατα η Βουλή ψήφισε νόμο που δίνει γενναία φορολογικά κίνητρα στην καινοτομία.
Καθυστέρησε; Ναι. Αλλά έγινε κι αυτό για να στηριχθούν η έρευνα, η καινοτομία και οι νεοφυείς (start-up) επιχειρήσεις. Είχε προηγηθεί η γενναία απόφαση να μειωθεί στο μισό για 7 χρόνια η φορολογία για όσους Έλληνες επιστρέφουν.
Τις φορολογικές ελαφρύνσεις και την ισορροπία εργασίας και προσωπικής ζωής, μαζί με την αύξηση των αποδοχών θεωρεί ως αναγκαία η πλειονότητα όσων σκέφτονται την επιστροφή.
Στην έρευνα της Metron Analysis ένας στους τέσσερις αναφέρει ότι θα μπορούσε να επιστρέψει ακόμη και με χαμηλότερες αποδοχές εάν διασφάλιζε μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα σε ποιότητα ζωής και εργασία.
Ιδού πεδίο νέων πρωτοβουλιών. Ίσως, όμως το πιο ενδιαφέρον από τα ευρήματα της Metron Analysis είναι το γεγονός ότι οι Έλληνες που έφυγαν και σκέφτονται να επιστρέψουν, όταν ερωτώνται τι θα ήθελαν να κάνουν επαγγελματικά στην Ελλάδα οι περισσότεροι απαντούν να φτιάξουν τη δική τους επιχείρηση, να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα και ως τελευταία επιλογή δηλώνουν να απασχοληθούν στο δημόσιο.
Ισχυροποιεί αυτή η απάντηση την κυβερνητική εκτίμηση και δια στόματος της Νίκης Κεραμέως πως όσοι το παίρνουν απόφαση να επιστρέψουν το κάνουν διότι πιστεύουν ότι το παιχνίδι στη χώρα έχει γυρίσει.
Ότι η Ελλάδα έχει προοπτικές και ότι παρά την εγγενή εθνική μίρλα οι νέοι άνθρωποι που έζησαν, εργάστηκαν και δημιούργησαν στο εξωτερικό αισθάνονται ασφαλείς να επιστρέψουν.
Για να στήσουν τη δική τους επιχείρηση να διεκδικήσουν καλές αμειβόμενες θέσεις στον ιδιωτικό τομέα και το μερίδιο στον ήλιο και στην καλή ζωή που απολαμβάνουν όσοι αγανακτούν με την χώρα αλλά δεν ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για τους παραδείσους που ολοένα ανακαλύπτουν και ολοένα διαφημίζουν.
Για να έχουμε μια επαφή με την πραγματικότητα η φυγή ανθρώπινου δυναμικού δεν είναι ελληνικό δυσάρεστο προνόμιο. Η Ισπανία την οποία επικαλούνται οι εγχώριοι σοσιαλιστές και σοσιαλίζοντες ως υπόδειγμα το 2022 έχασε σχεδόν 400 χιλιάδες νέους επιστήμονες. Ίδια κατάσταση επικρατεί και στη Γαλλία. Η διαφορά βρίσκεται μόνο στο μέγεθος της χώρας, τον πληθυσμό και την ασφυκτική πίεση του δημογραφικού.
Πηγή: liberal.gr