Του Τ. Αλεξανδρόπουλου
Έχουν περάσει ενενήντα δύο χρόνια από τον Νοέμβριο του 1922, στις 15 του οποίου εκτελέστηκαν στου Γουδή οι έξι θεωρηθέντες ως πρωταίτιοι και υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική συμφορά. Ήταν, όμως, αυτοί οι έξι οι μόνοι υπεύθυνοι; Ήταν υπεύθυνοι; Είχαν τέτοιες ευθύνες που έπρεπε να τις πληρώσουν με τη ζωή τους; Αλλά, κυρίως, γιατί έμειναν στο απυρόβλητο ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ της εθνικής συμφοράς, με πρώτο τον Ελευθέριο Βενιζέλο;
Τα ερωτήματα αιωρούνται και θα αιωρούνται όσα χρόνια κι αν περάσουν. Το 2009 ο εγγονός του εκτελεσθέντος Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη προσέφυγε στον Άρειο Πάγο και πέτυχε… αναδρομική αθώωση των έξι!!! Αστεία πράγματα..! Η Ιστορία δεν γράφεται κατά παραγγελία και σύμφωνα με τα ευκαιριακά πολιτικά συμφέροντα κάποιων πολιτικών τζακιών.
Για όλη αυτή την «κωμωδία» ισχυρές επιφυλάξεις διατύπωσε και το «Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος», τονίζοντας ότι μια κορυφαία ιστορική στιγμή του 20ού αιώνα με ιδιαίτερες πολιτικές, κοινωνικές, στρατιωτικές προεκτάσεις δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο δικαστικής διαδικασίας. Αυτό και μόνο το γεγονός, λέει πολλά…
Από τη Σμύρνη στου Γουδή…
Όταν τον Μάιο του 1919 ο ελληνικός στρατός αποβιβαζόταν στη Σμύρνη και χιλιάδες Μικρασιάτες έκλαιγαν από χαρά, κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί πως μετά από τριάμισι χρόνια η αυλαία θα έπεφτε υπό τους ήχους της ομοβροντίας των τουφεκιών στου Γουδή…
Κυρίως δεν εκτίμησαν σωστά τα πρώτα σοβαρά σημάδια της εξέλιξης των πραγμάτων αυτοί που έπρεπε να τα εκτιμήσουν, με πρώτο και κύριο τον κινητήριο μοχλό της κινητοποίησης και της μεθόδευσης για την πραγμάτωση του ονείρου της Ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών: τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο.
Τα σημάδια ήταν πολλά και σοβαρά. Ξένοι ιστορικοί και διπλωμάτες χτυπούσαν τις καμπάνες της εγρήγορσης και της αναθεώρησης των αποφάσεων. Αλλά εις μάτην… Οι αποφάσεις είχαν παρθεί και δεν άλλαζαν. Δεν άλλαξαν μέχρι την τελική καταστροφή…
Ο Βρετανός συγγραφέας και διπλωμάτης Χάρολντ Νίκολσον, μέλος της διάσκεψης για την ειρήνη, το 1919 στο Παρίσι, μέλος της επιτροπής που συζητούσε τα θέματα που αφορούσαν την Ελλάδα, θαυμαστής του Βενιζέλου και φιλέλληνας, χαρακτηρίζει την απόφαση για την απόβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη «ολέθρια» και «τραγική πλάνη».
Ο Έλληνας πρεσβευτής, τότε, στην Κωνσταντινούπολη, Κ. Μ. Σακελλαρόπουλος έγραψε ότι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ξεκίνησε η επιχείρηση, με τις θλιβερές σκηνές στην προκυμαία της Σμύρνης την ημέρα της απόβασης του ελληνικού στρατού, «ήταν κακά σημάδια» τα οποία οδήγησαν στον «αφανισμό»…
Ο Βενιζέλος “επί ξύλου κρεμάμενος”…
Ο Βενιζέλος «ταρακουνήθηκε» από εκείνα τα γεγονότα. Κατάλαβε ότι ο «περίπατος» που πίστευε ότι θα ήταν η καταστροφή των κεμαλικών στρατευμάτων, υπήρχε κίνδυνος να εξελιχθεί σε περιπέτεια. Αλλά δεν έκανε το παραμικρό για να τα προλάβει. Ακόμα και όταν ο Κλεμανσό, στις 12 Νοεμβρίου 1919, λίγους μήνες μετά την απόβαση των ελληνικών στρατευμάτων, του έστειλε επιστολή με την οποία τον «προσγείωνε» στη σκληρή πραγματικότητα: του ξεκαθάριζε ότι η de facto κατοχή της Σμύρνης από τα ελληνικά στρατεύματα, η οποία αποφασίστηκε ΜΟΝΟ λόγω της ύπαρξης ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ, «δεν ήταν ικανή να δημιουργήσει δικαιώματα για το μέλλον»..!
Αλλά ο Βενιζέλος δεν ήθελε να καταλάβει αυτό που του έλεγε ξεκάθαρα ο Γάλλος: του έλεγε ότι όποια ώρα και στιγμή ήθελαν οι «σύμμαχοι» θα την έπαιρναν πίσω, αν αυτό απαιτούσαν τα συμφέροντά τους στην περιοχή…
Ο Βενιζέλος ήξερε τι συνέβαινε. Γνώριζε τις πτυχές των αποφάσεων των «συμμάχων». Απόδειξη ότι το διάγγελμα του Βενιζέλου για την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών έλεγε, μεταξύ άλλων:
Είμαι ευτυχής αναγγέλλων προς υμάς ότι σήμερον, εβδόμην επέτειον της υπογραφής της συνθήκης του Βουκουρεστίου, υπεγράφη η συνθήκη ειρήνης μετά της Τουρκίας, η συνθήκη δι’ ης αι κυριότεραι σύμμαχοι δυνάμεις μεταβιβάζουσιν εις την Ελλάδα την κυριαρχίαν της Δυτικής Θράκης, ήτις είχε παραχωρηθή προς αυτάς υπό της Βουλγαρίας δια της συνθήκης του Νεϊγύ, και η συνθήκη μετά της Ιταλίας δι’ ης αυτή μεταβιβάζει προς ημάς τα Δωδεκάνησα.
Που είναι η Σμύρνη; Πουθενά. Δεν υπάρχει η Σμύρνη. Ούτε μία κουβέντα για τη Σμύρνη…
Αυτό το έχουν καταλάβει καλύτερα από κάθε άλλον οι Τούρκοι του Κεμάλ, οι οποίοι πανηγυρίζουν. Βλέπουν τη συνθήκη των Σεβρών ως την ευκαιρία που ζητούσαν για να εξαπολύσουν ιερό πόλεμο κατά της Ελλάδας. ΤΩΡΑ ΞΕΡΟΥΝ ποιος είναι ο εχθρός: είναι οι Έλληνες, που πάνε να κατακτήσουν την πατρίδα τους, οι «μισθοφόροι» των Συμμάχων. Ο απελευθερωτικός αγώνας τώρα αρχίζει γι’ αυτούς…
Ο Βενιζέλος «πετάει στα σύννεφα». Δεν λέει την αλήθεια στους Έλληνες. Δεν τους λέει ότι η Συνθήκη των Σεβρών ΔΕΝ ήταν συνθήκη ειρήνης. Ήταν συνθήκη συμφερόντων. Ήταν συνθήκη πολέμου, αφού για να κατοχυρώσει η Ελλάδα αυτά που της «παραχωρούσε» η συνθήκη θα έπρεπε να πολεμήσει με τους Τούρκους και να τους νικήσει. Πολέμησε, αλλά δεν νίκησε.
Κεμάλ – Σοβιετική Ένωση = συμμαχία..!
Όσο ο Βενιζέλος πελαγοδρομεί και επιδίδεται σε ατελείωτες συζητήσεις και «παζάρια» με ντους «συμμάχους», ο Κεμάλ έχει αρχίσει και δυναμώνει σε όλα τα επίπεδα.
Το ολέθριο σφάλμα του Βενιζέλου να στείλει «μισθοφορικά» στρατεύματα στην Κριμαία, στο πλευρό των Γάλλων, ενάντια στους μπολσεβίκους, μετατρέπουν τους τελευταίους σε ένθερμους συμμάχους του Κεμάλ..! Ο «εθνάρχης», εκτός από τον ξεριζωμό 500.000 Ελλήνων από τις ακτές του Πόντου, «κατάφερε» να κάνει τη Σοβιετική Ένωση, πλέον, την καλύτερη σύμμαχο του Κεμάλ..! Για τέτοια «διορατικότητα» μιλάμε…
Ο Κεμάλ συμμαχεί και με τη «σύμμαχο» της Ελλάδας, τη Γαλλία! Τη Γαλλία, η οποία, σε λίγους μήνες, θα φύγει από την Κιλικία οικειοθελώς και θα αφήσει «προίκα» στον Κεμάλ ανεκτίμητης αξίας πολεμικό υλικό και εφόδια..! Θα φύγει, αφού έχει υπογράψει εμπορικές συμφωνίες με τον Κεμάλ για το μέλλον, για την «μετά Ελλήνων» εποχή… Αλλά και με τους Άραβες και τους Ινδούς θα συμμαχήσει ο Κεμάλ! Την ώρα που ο Βενιζέλος προσπαθεί να «παίξει» όσο μπορεί καλύτερα τον ρόλο του «μαντρόσκυλου» για τα συμφέροντα του Λόιντ Τζόρτζ, ο Κεμάλ διευρύνει τις συμμαχίες του.
Την ίδια ώρα, ο εθνικός διχασμός έχει χωρίσει την Ελλάδα στα δύο. Την Ελλάδα που κυβερνάται με στρατιωτικούς νόμους και με έκτακτα στρατοδικεία…
Μόλις υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών, θύελλα αντιδράσεων ξεσπά σε όλη την Τουρκία. Στην Κωνσταντινούπολη κηρύσσεται εθνικό πένθος. Ο «απελευθερωτικός αγώνας» των Τούρκων ξεσπά. Οι Μεγάλες Δυνάμεις τρομοκρατούνται. Άρον – άρον, οι «σύμμαχοι», με πρώτον τον Κλεμανσό, συζητούν την… αναθεώρηση των όρων της συνθήκης που μόλις υπέγραψαν!!!
Ο υπουργός Στρατιωτικών της Αγγλίας, ο γνωστός Τσώρτσιλ, ξεκαθαρίζει στον Βενιζέλο ότι η Αγγλία δεν μπορεί να διαθέσει ούτε έναν άνδρα για την επιβολή της συνθήκης. Οι τρεις «σύμμαχοι» προσπαθούν να… πείσουν τον Βενιζέλο να μην συνεχίσει τη μικρασιατική εκστρατεία, λόγω υψηλού κόστους..!
Κανένας από τους τρεις «συμμάχους» που υπέγραψαν τη Συνθήκη των Σεβρών δεν την επικύρωσε στο κοινοβούλιο της χώρας του! Μόνο το ελληνικό κοινοβούλιο την επικύρωσε!
Οι «σύμμαχοι» κάνουν πίσω ολοταχώς. Ήδη, στις αρχές Μαρτίου του 1920, πριν από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, ο Τσώρστιλ έχει προϊδεάσει τον Βενιζέλο, λέγοντάς του ότι:
Ο πρωθυπουργός Λόυδ Τζωρτζ με επιφόρτισε να σας ίδω δια να σας ερωτήσω εάν είστε διατεθειμένος, εν περιπτώσει αρνήσεως της Τουρκίας να δεχθή τους όρους της ειρήνης, να αναλάβητε να επιβάλετε στρατιωτικώς τους όρους τούτους δια τα εδάφη δια τα οποία ενδιαφέρεστε εν Θράκη και εν Μ. Ασία. Ο πρωθυπουργός επιθυμεί να γνωρίζετε ότι αι πολλαπλαί υποχρεώσεις της Αγγλίας δεν της επιτρέπουν να διαθέση στρατόν της ούτε εις Θράκην, ούτε εις τα τμήματα τα οποία σας εδόθησαν εν Μ. Ασία.
Τον Ιούνιο του 1920 ο Βενιζέλος, κατόπιν εορτής, πληροφορούσε τον αντιπρόεδρο του υπουργικού συμβουλίου Εμμ. Ρέπουλη στην Αθήνα ότι είχε αναλάβει δέσμευση απέναντι στον Λόυδ Τζωρτζ πως η Ελλάδα είχε τις δυνάμεις να τα βγάλει πέρα, χωρίς τη συνδρομή των «συμμάχων»…
Την ίδια εποχή ο αρχηγός του αγγλικού επιτελείου στρατάρχης Γουίλσον χαρακτηρίζει τον Βενιζέλο «προχειρολόγο», ο οποίος «υπόσχεται καθετί εις τον Λόυδ Τζωρτζ και εκείνος τον πιστεύει…».
Ο τελευταίος «σύμμαχος», αυτός που είχε υιοθετήσει την ιδέα της απόβασης ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, ο Αμερικανός πρόεδρος Γουίλσον εκθέτει την επίσημη πολιτική της Αμερικής για την Μικρά Ασία και στην πολιτική αυτή η Ελλάδα δεν έχει θέση…
Τα στέρεα θεμέλια της εθνικής καταστροφής έχουν μπει.
Συνεχίζεται…