Του Λάζαρου Καμπουρίδη
Τη συγκρατημένη αισιοδοξία του για αποκλιμάκωση της έντασης στον πόλεμο της Ουκρανίας, ενόψει της νέας Συνόδου Κορυφής που θα έχουν ο Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, εκφράζει σε συνέντευξή του στο Liberal και τον Αλέξανδρο Βέλμαχο ο αμυντικός αναλυτής Λάζαρος Καμπουρίδης.
Ο αντιστράτηγος ε. α. και συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου Defense & Foreign Affairs, κρίνει ως αναμενόμενη τη νέα συνάντηση που θα έχουν οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας για το Ουκρανικό μετά από τη Σύνοδο του Αυγούστου στην Αλάσκα και καταθέτει την άποψη του για το πώς «κλείδωσε» η νέα συνάντηση στη Βουδαπέστη.
Παράλληλα, ο κ. Καμπουρίδης υπογράμμισε τη διστακτικότητα που έχουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να στηρίξουν πιο ενεργά την Ουκρανία και σχολιάζει το νέο πλαίσιο για την Άμυνα της ΕΕ που θα τεθεί στο επίκεντρο στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Επιπλέον, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους κρίνει ως αδύνατη την αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στο μέτωπο της Ουκρανίας.
Υπογραμμίζει πως η Ρωσία γνωρίζει πολύ καλά πως δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε ένα πόλεμο με το NATO, ενώ υποστηρίζει για ποιους λόγους θεωρεί ότι η Ευρώπη έχει κάνει λανθασμένες εκτιμήσεις για τη στάση της απέναντι στη Μόσχα.
Επιπλέον, ο κ. Καμπουρίδης καταθέσει τη δική του θέση και την οπτική με βάση την οποία η Ευρώπη δεν θα σταματήσει να βασίζεται στις ΗΠΑ και το NATO για τα αμυντικά και οπλικά της συστήματα.
Αναλυτικά, η συνέντευξη:
Τι εξελίξεις μπορεί να φέρει στον πόλεμο της Ουκρανίας η νέα συνάντηση που θα έχουν ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν;
Μετά τη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα και το αδιέξοδο που διεφάνη μιας και ο Πούτιν θέλει να έχει το πρώτο λόγο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και με δεδομένες τις περιπτώσεις υβριδικού πολέμου με τα drones και τις ασκήσεις ψυχολογικής πίεσης στην Ευρώπη από πλευράς Ρωσίας, θεωρώ πως είναι ένα παράθυρο ευκαιρίας. Το επιζητούσε ο Αμερικανός πρόεδρος προκειμένου να βρεθεί ένα παράθυρο για να επιλυθεί το Ουκρανικό.
Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Τραμπ, μετά από την πρωτοβουλία του για συμφωνία στη Γάζα, το επόμενο μέτωπο προς επίλυση θα ήταν το Ουκρανικό.
Άρα, μπορούμε να πούμε πως ήταν αναμενόμενη μια τέτοια πρωτοβουλία προκειμένου να αρθούν τα αδιέξοδο για το Ουκρανικό, που είναι ένας από τους βασικούς στόχους που έχει θέση -και πριν από τις τελευταίες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ- ο Τραμπ.
Για τον Πούτιν ήταν αναμενόμενη η αποδοχή της συνάντησης;
Νομίζω πως για τον Πούτιν κάθε πρωτοβουλία είναι αναμενόμενη, με την προϋπόθεση πως θα τον καθιστά τον κυρίαρχο του «τραπεζιού», των διαπραγματεύσεων.
Γνωρίζει ότι ο χρόνος δουλεύει υπέρ του, βλέπει μια διστακτικότητα των Ευρωπαίων να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο στρατιωτικά την Ουκρανία, να αλλάξουν την εικόνα στο πεδίο.
Για τον Πούτιν είναι καλοδεχούμενη κάθε πρωτοβουλία η οποία θα είναι προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης των απαιτήσεων της Ρωσίας, των εδαφών που έχει καταλάβει στην Ουκρανία.
Διαβάζουμε στο διεθνή τύπο πως ο Πούτιν αναγκάστηκε να πάει σε συνάντηση με τον Τραμπ, καθώς τον «στρίμωξε» μέσω της αποστολής στρατιωτικού εξοπλισμού στο Κίεβο. Συμφωνείτε;
Όπως ανέφερα παραπάνω, ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατά τη διάκρεια της διάσκεψης για τη Γάζα στο Κάιρο είπε ξεκάθαρα ότι η επόμενη πρόκληση για τον ίδιο είναι η επίλυση του Ουκρανικού. Επομένως είναι αναμενόμενο να δούμε πρωτοβουλίες του προέδρου Τραμπ σε αυτό το κομμάτι. Με τον τρόπο του ασκεί πιέσεις και παίζουν σημαντικό ρόλο δηλώσεις του σχετικά με την προμήθεια στην Ουκρανία πυραυλικού υλικού.
Τι προσδοκίες μπορεί να έχει ο Ζελένσκι, μετά και τη συνάντηση με τον Τραμπ, σχετικά με την επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία; Το μέτωπο με τις ΗΠΑ είναι αρραγές;
Ας είμαστε ειλικρινείς. Στο στρατιωτικό πεδίο δεν μπορεί να έχει καμία προσδοκία. Στην ουσία στοχεύει σε παράμβαση του Ντόναλντ Τραμπ για να βρεθεί μία λύση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με το λιγότερο κόστος. Μετά από τρία χρόνια πολέμου η Ρωσία έχει παγιώσει μία κατάσταση στο πεδίο, όπου την καθιστά πρωταγωνιστή στις διαπραγματεύσεις.
Κάνατε λόγο για διστακτικότητα των Ευρωπαίων. Με αφορμή το σχέδιο που παρουσίασε η Κομισιόν την Πέμπτη -για την Αμυντική Ετοιμότητα της ΕΕ μέχρι το 2030-, κρίνετε πως αυτό διαφοροποιεί κάτι στο πεδίο, έστω σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο;
Όταν αναφέρω τη διστακτικότητα των Ευρωπαίων, μιλώ για το να προβούν σε κάποια περαιτέρω ενίσχυση της Ουκρανίας, και με στρατιωτικές δυνάμεις, ώστε να αλλάξει η επιχειρησιακή εικόνα.
Στέλνοντας οπλισμό, στην ουσία διατηρείς μόνο την ένταση, διατηρείς μόνο το μέτωπο.
Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να αλλάξουν την επιχειρησιακή εικόνα στον πόλεμο της Ουκρανίας, θα πρέπει να αποφασίσουν κάτι πιο γενναίο. Είτε με στρατιωτικά τμήματα, το είχε πει παλιότερα ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, είτε με στρατηγικούς εξοπλισμούς που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κατάσταση.
Μέχρι τώρα δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο, για αυτό αναφέρομαι σε διστακτικότητα. Είναι δεδομένη η βούληση των Ευρωπαίων να στηρίξουν τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι και την Ουκρανία, το βλέπουμε καθημερινά.
Όμως, εδώ μιλάμε για ουσιαστική, καθοριστική θα έλεγα, συνδρομή, με δυνάμεις ή με οπλισμό, με στρατηγικά όπλα τα οποία θα αλλάξουν τη ροή του πολέμου. Κάτι το οποίο εγώ προς το παρόν δεν βλέπω.
Δεδομένων των σεναρίων και αναφορών για το ενδεχόμενο αποστολής αμερικανικών πυραύλων Τόμαχοκ στην Ουκρανία, ποιος θα λέγατε πως είναι ο οπλισμός που θα μπορούσαν να μετρήσει σημαντικά υπέρ της Ουκρανίας στο πεδίο; Τι όπλα θα μπορούσαν να στείλουν οι Ευρωπαίοι στο Κίεβο;
Νομίζω πως τα όπλα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την επιχειρησιακή εικόνα είναι οτιδήποτε έχει σχέση με επιθετικά όπλα. Πύραυλοι εδάφους εδάφους, μακρού βεληνεκούς οι οποίοι θα μπορούσαν να αποκόψουν την ενίσχυση του ρωσικού εδάφους στο βάθος.
Δηλαδή να πλήξουν στρατηγικές εγκαταστάσεις στην ενδοχώρα της Ρωσίας, εγκαταστάσεις διοικητικής μέριμνας και ενίσχυσης του μετώπου και άλλες εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται ως βατήρας για την ενίσχυση του κυρίου μετώπου.
Αν δεν μιλάμε για τέτοιο οπλισμό, τότε θα πρέπει να υπάρξει μια πολύ μεγάλη τακτική δύναμη για να εκδιώξει τους Ρώσους από το πεδίο.
Κάτι που φαίνεται αδύνατο, γιατί δεν έχουν την πρόθεση οι Ευρωπαίοι να στείλουν τακτικές δυνάμεις στο πεδίο.
Είναι στάσιμη η εικόνα στο μέτωπο του ουκρανικού πολέμου τους τελευταίους μήνες; Και μιας και μιλήσατε για τακτική δύναμη και σε υποθετικό πλαίσιο, ποιο μέγεθος αποστολής ευρωπαϊκών δυνάμεων στο πεδίο θα μπορούσε να γύρει την πλάστιγγα υπέρ της Ουκρανίας;
Στο πρώτο σκέλος, η εικόνα στο μέτωπο είναι σχεδόν «παγωμένη». Βλέπουμε ανταλλαγές πυρών με drones ή άλλα οπλικά συστήματα, που στην ουσία συντηρούν την ένταση.
Η Ρωσία έχει βολευτεί σε αυτήν την κατάσταση, της κατοχής ενός μεγάλου κομματιού της ουκρανικής επικράτειας, αφού δεν μπόρεσε στα πρώτα στάδια του πολέμου να πετύχει τον πολιτικό στόχο που είχε, την ανατροπή Ζελένσκι. Με βάση αυτά θέλει να έχει θέση ισχύος στις διαπραγματεύσεις, όπως αυτές κι αν γίνουν.
Στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης σας και χωρίς να μπαίνουμε σε αριθμολογία, με δεδομένο το μήκος του μετώπου και τον αριθμό των ρωσικών δυνάμεων, θα πρέπει οι δυνάμεις ,οι ευρωπαϊκές δυνάμεις μαζί με τις ουκρανικές, αν θα ήθελαν να πραγματοποιήσουν μια αντεπίθεση -εγώ το θεωρώ αδύνατο στρατιωτικά- να ήταν διπλάσιες ή ακόμα και τριπλάσιες από τις ρωσικές δυνάμεις.
Αλλά είναι μια τελείως υποθετική συζήτηση, αφού η Ευρώπη δεν έχει διάθεση να στείλει στρατιωτικά τμήματα, δεν μπορεί να πείσει τις κοινωνίες της να κάνουν μια τέτοια θυσία για την Ουκρανία.
Άρα είναι εντελώς υποθετικό, δεν θα μπορούσε να βρεθεί μια ευρωπαϊκή δύναμη τέτοιους μεγέθους για την εκδίωξη των Ρώσων και την επαναφορά των αρχικών συνόρων της Ουκρανίας.
Οπότε, πιο αντικειμενικό θα ήταν εάν οι Ευρωπαίοι ήθελαν να συνδράμουν την Ουκρανία να στείλουν όπλα που θα μπορούσαν να πλήξουν, να πονέσουν τη Ρωσία στο βάθος.
Σας θυμίζω πως το εγχείρημα στο Κουρσκ δεν πέτυχε γιατί η Ρωσία δείχνει πως από πλευράς αριθμών και διάθεσης εφεδρειών έχει μεγαλύτερες δυνατότητες από την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους που στηρίζουν το Κίεβο.
Την ερχόμενη εβδομάδα έχουμε Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και είναι πιθανό να έχουμε μάθει την ακριβή ημερομηνία διεξαγωγής της νέας συνάντησης Τραμπ – Πούτιν. Με δεδομένα αυτά, κατά πόσο αισιόδοξος είστε για αποκλιμάκωση του πολέμου;
Δεν είμαι αισιόδοξος με δεδομένη τη στρεβλή και λανθασμένη εικόνα και εκτίμηση που έχουν οι Ευρωπαίοι για τη Ρωσία.
Οι Ευρωπαίοι έχουν πειστεί για το ότι η Ρωσία μπορεί να αποτελεί στρατιωτική απειλή για την Ευρώπη.
Γιατί θεωρείτε πως αυτό είναι λανθασμένο;
Γιατί η Ρωσία γνωρίζει πολύ καλά πως δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε ένα πόλεμο με το NATO.
Πιστεύω πως υπήρξε μια λανθασμένη εκτίμηση της Ευρώπης, την παρέσυραν οι Βαλτικές χώρες, η Πολωνία και κατά ένα βαθμό η Φινλανδία.
Εκεί που θα έπρεπε να μιλάμε για το ότι η απειλή για την Ευρώπη και τις χώρες της Ευρώπης είναι η Τουρκία, τώρα μιλάμε για το ότι η απειλή είναι η Ρωσία.
Θεωρώ πως η Ρωσία δεν θα είχε ποτέ ως στόχο να καταλάβει μια ευρωπαϊκή χώρα, δεν θα είχε λόγο ο Πούτιν να επιτεθεί σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Νομίζω πως όλα πηγάζουν από αυτή τη λανθασμένη εκτίμηση της Ευρώπης.
Πώς κρίνετε τις προσπάθειες της ΕΕ για ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας μέσω του ReArm; Μπορεί να «τρακάρει» με τον στόχο για αύξηση των αμυντικών δαπανών από τις χώρες του NATO στο 5% επί των ΑΕΠ τους;
Αυτή είναι πολύ καλή ερώτηση. Το ReArm προήλθε από την ανησυχία της Ευρώπης για τη Ρωσία, που θεωρείται παράλληλα απειλή και για το NATO, άρα μπορούμε να πούμε πως αυτά τα δύο κάπως ταυτίζονται.
Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το ReArm και το πρόγραμμα SAFE αποτελούν μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής. Αυτά τα δύο μπορεί να «ακουμπούν» στο NATO αλλά είναι καθαρά ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Σε αυτό το πλαίσιο εμπίπτουν και οι προτροπές του Τραμπ για αγορά αμερικανικών όπλων. Θα υπάρχει ζήτημα εντός της Συμμαχίας, δεδομένων της έμφασης που θέλει να δώσει η ΕΕ στην εσωτερική αγορά αμυντικών συστημάτων;
Αυτό όντως είναι αντίθετο με αυτά που ζητά ο πρόεδρος Τραμπ. Η Ευρώπη προσπαθεί να δημιουργήσει τον δικό της αμυντικό οργανισμό μιας και έχει βλέπει πως έχει σοβαρό πρόβλημα , σε τέτοιο σημείο που να στρέφεται στην -εχθρική για εμάς- Τουρκία.
Δεν μπορώ να φανταστώ μια Ευρώπη η οποία -τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον- θα μπορούσε να χτίσει τη δική της άμυνα και αμυντική πολιτική, τον δικό της στρατό έξω από τη «σκιά» της Αμερικής και του NATO.
Άρα, εάν παραλληλίσουμε αυτό με ένα μπρα ντε φερ, επικρατεί η Αμερική, έτσι;
Ναι, αυτό εννοείται. Μην ξεχνάμε πως η ΕΕ τόσες δεκαετίες ύπαρξης δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει τη δική της αμυντική βιομηχανία, τον δικό της στρατό. Πάντα ήταν υπό τη «σκιά» του NATO και των ΗΠΑ.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα/παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού την περίοδο 2013-2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense and Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.
Πηγή: liberal.gr