Στον πολιτικό ανταγωνισμό προκύπτουν καινούρια δεδομένα, μετά τη δυναμική
σφήνα του Αλέξη Τσίπρα. Η αποκρυστάλλωσή τους θα δείξει την εμβέλεια της ανταπόκρισης
που θα έχει στους εκλογείς, η επάνοδός του στην πρώτη γραμμή της πολιτικής ζωής
Του Γιώργου Πανταγιά
«Θάλασσες μας ζώνουν, κύματα μας κλειούν», έγραφε ο Μίκης Θεοδωράκης, το 1948, στην Ικαρία, όπου ήταν εκτοπισμένος από το μετακατοχικό καθεστώς,. Βιώνοντας με τον δικό του τρόπο την επώδυνη απομόνωση, εξωτερίκευσε με τους στίχους του την ψυχική του ανάγκη για ελευθερία. Μελοποιώντας τους, μέσα σε λίγη ώρα.
Η θάλασσα μάς ενεργοποιεί αντιφατικά συναισθήματα. Η μαγεία, η αγαλλίαση και η απεραντοσύνη της, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις δυσκολίες, τους κινδύνους, ακόμη και τα ναυάγια. Μας κάνει να ονειρευόμαστε τη μεταστοιχείωση του παρόντα χρόνου στον μέλλοντα, αναζητώντας την ανταμοιβή με τη δικαίωση. Δίχως όμως να εκλύει, η διακινδύνευση που ενέχει, ο πραγματικός της κόσμος.
Η καταφυγή στη θάλασσα συνοδεύεται από αμφιθυμίες και αμφισημίες, από προσδοκίες και φόβο. Και το κυριότερο, να δραπετεύουμε, αρνούμενοι την ανοίκεια εγγύτητα της σκληρής πραγματικότητας. Άλλωστε, η απόδραση γοητεύει εκείνους που αισθάνονται έντονη την πίεση και επιθυμούν να βρεθούν μακριά από τους άλλους, που είναι μαζί, αλλά αισθάνονται και μόνοι. Είτε, γιατί βλέπουν να έχει διαρραγεί η σχέση τους, βιώνοντας τη φθορά και την αφυδάτωση. Είτε, διότι αναζητούν αλλού την ικανοποίηση του Εγώ τους.
Αλήθεια, ποια ερμηνεία μπορούμε να δώσουμε στην επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να αποχωρήσει από το κόμμα του, αλλά και να μπει στον πειρασμό να δημιουργήσει ένα νέο πολιτικό σχηματισμό. Μια απόφαση που δεν παύει να έχει θεατές και αθέατες πλευρές. Πέρα από την πολιτική της εξήγηση, αναμφίβολα υπάρχει και η ψυχαναλυτική διάσταση.
Στο υποσυνείδητο του πρώην πρωθυπουργού, έχουν αποθηκευτεί πλήθος αντιλήψεων, επιθυμιών, παρορμήσεων, επηρεάζοντας αναπόδραστα τις σκέψεις του και τις ενέργειες του. Διαβαίνοντας την έρημο, έπειτα από τις διαδοχικές πολιτικές του ήττες, αρνήθηκε να συμφιλιωθεί με το τέλος μιας προσωπικής περιπέτειας. Με κορυφαίες στιγμές την πρωθυπουργία του και την απώλειά της. Έτσι στο υποσυνείδητο του, που, όπως μας διδάσκει η ψυχανάλυση, αποτελεί εκτεταμένο πεδίο της καθαυτής συνείδησης, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί τη δική του υπέρβαση, προσωπική, υπαρξιακή και κατ’ επέκταση ιδεολογικοπολιτική. Το ένστικτό του τον πείθει πως ο ΣΥΡΙΖΑ, στον οποίο ο ίδιος έδωσε ζωή, φέρνοντας τον στο πηδάλιο της εξουσίας, είναι πλέον ένα άψυχο και απολιθωμένο σχήμα.
Αντιμετωπίζοντας το ως μια νεκρή φύση, επέλεξε να είναι εκείνος που θα τον αποτελειώσει, δίνοντας του τη χαριστική βολή. Ο άλλοτε εμπνευστής, πρωτεργάτης και καθοδηγητής ενός ισχυρού ρεύματος της ριζοσπαστικής και λαϊκίστικης αριστεράς, που εκείνος ενσάρκωσε με τον καλύτερο τρόπο, σήμερα θέλει να σκοτώσει τον πολιτικό του εκφραστή, τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αντιλαμβάνεται ότι η ύπαρξή του είναι περιττή. Ο κύκλος της ζωής του έχει κλείσει. Το ρεπερτόριο του ξεπερασμένο και αδιάφορο. Το δε πολιτικό του προσωπικό στην πλειονότητά του, είναι ένας θίασος ανθρώπων που συνομιλούν με το παρελθόν, πολιτευόμενοι εκτός πραγματικότητας.
Ουσιαστικά, ο πρώην πρόεδρος του, θεωρεί τον ΣΥΡΙΖΑ μαύρη τρύπα. Πεποίθησή του είναι ότι δεν επιδέχεται επιδιορθώσεις, ούτε ανακατασκευή. Πόσο μάλλον να αποτελεί μια δυνητική δύναμη στη διαμόρφωση του λεγόμενου προοδευτικού μετώπου.
Ο Αλέξης Τσίπρας δείχνει να μη θέλει να βλέπει τον εαυτό του, ως κατεστραμμένο είδωλο της ιστορίας. Επιδιώκει, με όλους τους τρόπους, να αποκολληθεί από το παρελθόν του. Προσπαθεί, έστω και δειλά, να λειάνει τις πολιτικές και τις πρακτικές που υιοθέτησε στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του. Και οι οποίες τον έφεραν αντιμέτωπο με το ευρύτερο κοινωνικό σώμα, διαμορφώνοντας το αποκαλούμενο αντιΣΥΡΙΖΑ ρεύμα.
Βέβαια, το αποτύπωμα του – πολιτικό- πρωθυπουργικό – έχει διαβρώσει τις σχέσεις του με ένα σημαντικό τμήμα των πολιτών, καθιστώντας δύσκολη την επικοινωνία μαζί τους. Άλλωστε, ήταν και παραμένει μια εξαιρετικά φορτισμένη πολιτική προσωπικότητα. Η υπέρβασή της είναι αναμφίβολα μια σύνθετη, δύσκολη και απαιτητική άσκηση.
Η θεμελίωση μιας νέας ταυτότητας του Αλέξη Τσίπρα προϋποθέτει ένα ισχυρό ιδεολογικοπολιτικό σοκ απ’ την πλευρά του. Με άλλα λόγια, χρειάζεται μια εκ βαθέων ριζική αναμόρφωση, υιοθετώντας νέες αντιλήψεις, νέες ιδέες, νέες προσεγγίσεις. Δεν αρκούν οι αυτοκριτικές. Αλλά ούτε και τα περιτυλίγματα, που αποσκοπούν στη συγκάλυψη και στην απάλειψη των ζητημάτων αιχμής, τα οποία βαραίνουν την πρωθυπουργική του θητεία.
Και ασφαλώς, δε νοείται να επιχειρεί μια ουσιαστική πολιτικοϊδεολογική ανατοποθέτηση, έχοντας συνοδοιπόρους στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που μοναδικό μέλημά τους είναι να διασφαλίσουν τη συνέχεια της πολιτικής τους καριέρας. Κάτι τέτοιο δε μειώνει, αλλά ακυρώνει το όποιο εγχείρημα έχει στο μυαλό του ο πρώην πρωθυπουργός.
Πέρα λοιπόν από τις όποιες ενστάσεις μπορεί να έχει ο καθένας μας για τη διαδρομή του Αλέξη Τσίπρα, αλλά και τον τρόπο που πολιτεύτηκε, αναντίρρητο δικαίωμα του είναι να επανέλθει στην ενεργό πολιτική ζωή. Όπως είναι και δικαίωμα μας να κρίνουμε και να αξιολογούμε τις πολιτικές και τις πρακτικές του, τις επιδιώξεις και τις στοχεύσεις του.
Και κάτι άλλο, εξίσου σημαντικό. Η αναθεώρηση προγενέστερων πολιτικών θέσεων, δε συνιστά πράξη οπορτουνισμού, όπως υποστήριζαν και υποστηρίζουν τα διάφορα ιδεολογικά μοναστήρια της οπισθοδρομικής κομουνιστικής και αριστερής ορθοδοξίας. Απεναντίας, είναι δείκτης επίγνωσης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα, στη ζώσα πραγματικότητα.
Αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας κουβαλάει στην πλάτη του πολλά βάρη. Τις εμμονές και τις ιδεοληψίες του, τα λάθη και τις αστοχίες του, καθώς και την παράταιρη σύμπραξη του με την ακροδεξιά του Καμμένου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως για όλα αυτά κρίθηκε και αξιολογήθηκε στις εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν. Ούτε διαγράφονται από τα πεπραγμένα του.
Εντούτοις, σήμερα, ο πρώην πρωθυπουργός εμφανίζεται με νέες αποσκευές. Εστιάζει το ενδιαφέρον του σε προτεραιότητες που θεωρεί ζωτικής σημασίας. Θέτει νέα ζητήματα. Διαβάζει διαφορετικά τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της εποχής. Απευθύνεται και σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Ως εκ τούτου, στον πολιτικό ανταγωνισμό προκύπτουν καινούρια δεδομένα, μετά τη δυναμική σφήνα του Αλέξη Τσίπρα. Η αποκρυστάλλωσή τους θα δείξει την εμβέλεια της ανταπόκρισης που θα έχει στους εκλογείς, η επάνοδός του στην πρώτη γραμμή της πολιτικής ζωής.
Πάντως, αναμφισβήτητα, πρόκειται για έναν υπολογίσιμο πολιτικό αντίπαλο. Το βέβαιο είναι πως το νέο του στοίχημα έχει να αντιμετωπίσει δυσκολίες και προβλήματα. Ωστόσο, έχει αποδείξει ότι είναι σκληρός πολιτικός παίκτης. Η πρωθυπουργική του εμπειρία, όποια και αν είναι η αξιολόγησή της, δεν παύει να είναι ένα ισχυρό ατού. Υπολογίσιμη επίσης είναι και η συναισθηματική ταύτιση που έχει με εκείνους που προσβλέπουν στον Αλέξη Τσίπρα. Επιπροσθέτως, έχει τα περιθώρια να αξιοποιήσει την κρίση και την απαξίωση της πολιτικής, αντιδιαστέλλοντας τον εαυτό του, απέναντι στους απονευρωμένους πολιτικούς σχηματισμούς.
Η στασιμότητα που επικρατεί στη μαρμαρωμένη πολιτική σκηνή, αφήνει ανοικτό το πεδίο πολιτικής έκφρασης και αναζήτησης. Οι αυταρέσκειες και οι μονομέρειες κυβερνώντων και αντιπολιτευόμενων, το μόνο που επιτυγχάνουν, είναι να ανακυκλώνουν τα υπαρκτά αδιέξοδα. Εξάλλου, στο τωρινό κοινωνικό αρχιπέλαγος, οι ποικιλώνυμοι εκπρόσωποι της πολιτικής τάξης, αν κάτι χρειάζεται να καταλάβουν, είναι πως ο τόπος έχει ανάγκη ικανούς και τολμηρούς πολιτικούς κολυμβητές, που θα ανοίξουν νέους ορίζοντες για τη χώρα. Διαφορετικά, θάλασσες θα μας ζώνουν, κύματα θα μας κλειούν, όπως μας υπενθυμίζουν οι χιλιοτραγουδισμένοι στίχοι του σπουδαίου Μίκη Θεοδωράκη, πέρα από τις κοινοτοπίες του Αλέξη Τσίπρα για νέες θάλασσες.
*Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας
Πηγή: tovima.gr