Της Ιωάννας Μάνδρου
Η παράδοση στον εφέτη ανακριτή του πορίσματος του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, ύστερα από έναν και πλέον χρόνο, από τότε που δόθηκε η εντολή για μία ακόμα πραγματογνωμοσύνη, προκειμένου να απαντηθούν κρίσιμα ερωτήματα για την έκρηξη που ακολούθησε τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη, πυροδότησε έναν ακόμα κύκλο πολιτικών αντιπαραθέσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το πόρισμα-πραγματογνωμοσύνη με την υπογραφή του καθηγητή Δημήτρη Καρώνη απάντησε επί συγκεκριμένων ερωτημάτων του εφέτη ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη. Τι είπε ο κ. Καρώνης στις 123 σελίδες της πραγματογνωμοσύνης του; Απέκλεισε το ενδεχόμενο το εμπορικό τρένο να έφερε κάποιο ύποπτο φορτίο, το οποίο να προκάλεσε το μανιτάρι της φωτιάς, με επιχειρήματα που στήριξε σε δύο άξονες.
Τις δειγματοληψίες στα χώματα του χώρου του δυστυχήματος που έκανε το Γενικό Χημείο του Κράτους και τα βίντεο που προσκομίστηκαν με μεγάλη καθυστέρηση στην ανάκριση και δείχνουν το εμπορικό τρένο να μην έχει κανένα ύποπτο φορτίο. Τα βίντεο αυτά κρίθηκαν γνήσια από την έρευνα της Διεύθυνσης Εγκληματικών Ερευνών της ΕΛ.ΑΣ.
Τι αλλάζει μετά το πόρισμα Καρώνη για την έκρηξη στα Τέμπη
Πραγματογνωμοσύνες
Ο καθηγητής Καρώνης για τα αίτια της φωτιάς όμως διατύπωσε ισχυρή πιθανολόγηση, όχι βεβαιότητα, ότι μπορεί να προκλήθηκε από τα λάδια των μηχανών και τα αέρια που εκλύθηκαν από αυτά υπό τις συνθήκες της σφοδρής σύγκρουσης των τρένων.ΦΗ
Αυτά είναι τα ουσιαστικά συμπεράσματα της πραγματογνωμοσύνης που αξιολόγησε και αξιοποίησε υλικό της ανάκρισης, ενώ παράλληλα στην ογκωδέστατη δικογραφία ήδη υπάρχουν και άλλες πραγματογνωμοσύνες, τόσο της Πυροσβεστικής όσο και τεχνικών συμβούλων συγγενών θυμάτων, που λένε το ίδιο (τα έλαια σιλικόνης ως αίτιο για την έκρηξη), έστω κι αν οδηγούνται στο συμπέρασμα αυτό με άλλες αξιολογήσεις και επιχειρηματολογίες.
Επίσης υπάρχουν και αντίθετες πραγματογνωμοσύνες που λένε ότι το εμπορικό τρένο είχε κάποιο ύποπτο φορτίο (υδρογονάνθρακες), το οποίο προκάλεσε το πύρινο μανιτάρι. Αυτές είναι οι λιγότερες.
Γιατί και πώς εκδηλώθηκε η πυρόσφαιρα – Τα συμπεράσματα από το πόρισμα ΕΜΠ
Πόσο «μετράει»
Με αυτά τα δεδομένα, αίσθηση προκαλεί η πολιτική αντιπαράθεση που προκλήθηκε και οι αντιδράσεις –ορισμένες σφοδρές– από τη δημοσιοποίηση του πορίσματος Καρώνη, καθώς, όπως εκτιμούν δικαστικές πηγές με τις οποίες επικοινώνησε «Το Βήμα», πρόκειται για πραγματογνωμοσύνη, η οποία έχει μεν ειδικό βάρος, «αλλά δεν είναι δικαστική απόφαση», όπως εμφαντικά σημειώνουν, «ούτε επηρεάζει καθοριστικά την ποινική ευθύνη των κατηγορουμένων για το τραγικό δυστύχημα».
Αλλωστε το πόρισμα Καρώνη θα αξιολογηθεί από το δικαστήριο, όταν θα έρθει η ώρα της δικαστικής αποτίμησης για τις ευθύνες για την τραγωδία στα Τέμπη, όπως και όλα τα στοιχεία της δικογραφίας.
Πάντως, σύμφωνα με τις ίδιες δικαστικές πηγές, για κανέναν κατηγορούμενο από τους 43 στους οποίους αποδίδεται ως τώρα ποινική ευθύνη για το δυστύχημα δεν αλλάζει κάτι με το πόρισμα Καρώνη, όπως και σε πιθανή απόδοση ποινικών ευθυνών για τον πρώην υπουργό Κώστα Καραμανλή εν όψει της συγκρότησης προανακριτικής επιτροπής.
Το δίλημμα της κυβέρνησης για τον «σκόπελο Καραμανλή»
Συμπερασματική είναι η εκτίμηση νομικής πηγής, που δήλωνε στο «Βήμα» ότι «το πόρισμα Καρώνη αφορά και επηρεάζει αφηγήματα που απασχόλησαν -και μάλιστα κατά κόρον- τον δημόσιο διάλογο, όχι όμως την πραγματικότητα της ποινικής δικογραφίας».
Η πολιτική αντιπαράθεση ωστόσο που ξέσπασε μετά τη δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων Καρώνη εστιάστηκε στην τοποθέτηση της κυβέρνησης, ότι έτσι καταρρίφθηκε το αφήγημα περί συγκάλυψης υποτιθέμενου λαθραίου φορτίου, και της αντιπολίτευσης, που σε γενικές γραμμές κινήθηκε στην αμφισβήτηση των δεδομένων της πραγματογνωμοσύνης.
Από την άλλη πλευρά, λιγότερο απασχόλησε το δεύτερο πόρισμα του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, που φέρει την υπογραφή του καθηγητή Πέτρου Τσακιρίδη, μεταλλουργού, μεταλλειολόγου, ο οποίος εξέτασε αν υπήρχε ύποπτο φορτίο μέσα στον κλειστό χώρο του πιλοτηρίου της εμπορικής αμαξοστοιχίας.
Ο καθηγητής, ο οποίος εξέτασε τα κουφάρια του τρένου που βρίσκονται στην περιοχή Κουλούρι, αποφάνθηκε ότι είναι μεν στραπατσαρισμένα, αλλά από τη σύγκρουση, και δεν φέρουν ίχνη φωτιάς, αποκλείοντας και αυτός την ύπαρξη ύποπτου φορτίου στο εμπορικό τρένο.
Και ενώ σε πολιτικό και κοινοβουλευτικό επίπεδο η συγκρότηση προανακριτικής επιτροπής για τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών για τον πρώην υπουργό Μεταφορών και Υποδομών Κώστα Καραμανλή μονοπωλεί το ενδιαφέρον για την τραγωδία στα Τέμπη, πληροφορίες αναφέρουν, πως ο εφέτης ανακριτής Σωτήρης Μπακαΐμης, ο οποίος έχει σηκώσει το τεράστιο βάρος της έρευνας, έχει εισέλθει στην έρευνα για τυχόν ποινικές ευθύνες των γενικών γραμματέων που υπηρέτησαν στο υπουργείο από το 2016 ως το 2023.
Τα πρόσωπα στα οποία εστιάζεται η ανακριτική έρευνα είναι συνολικά επτά γενικοί γραμματείς και το στοιχείο που θα καθορίσει ενδεχόμενα την όποια ποινική τους ευθύνη θα σχετίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, από την εποπτεία και την αρμοδιότητα που είχαν σε θέματα ασφάλειας του σιδηροδρομικού δικτύου.
Ωστόσο νομικές πηγές σημείωναν ότι αν τελικά προχωρήσει η κοινοβουλευτική διερεύνηση για τον πρώην υπουργό Κώστα Καραμανλή και η υπόθεση παραπεμφθεί σε Δικαστικό Συμβούλιο, τότε η όποια ποινική ευθύνη και των γενικών γραμματέων θα ερευνηθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας για τον πρώην υπουργό, καθώς οι γενικοί γραμματείς και άλλοι, γενικοί διευθυντές του υπουργείου, θεωρούνται συμμέτοχοι –κατά τον νόμο– και ακολουθούν τη δικαστική τύχη του ελεγχόμενου υπουργού.
Οι δύο δρόμοι της παραπομπής Καραμανλή – Οι πολιτικοί και δικαστικοί γρίφοι
Σύνθετη διαδικασία
Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως η έρευνα του εφέτη ανακριτή για τους γενικούς γραμματείς, διαδικασία σύνθετη και νομικά δύσκολη για την απόδοση ποινικών ευθυνών, βασίζεται στην αναζήτηση τυχόν ποινικών ευθυνών για την κατηγορία της διατάραξης των συγκοινωνιών, κατηγορία που είναι κακούργημα και αποδόθηκε ήδη από τον εφέτη ανακριτή και στους γενικούς διευθυντές του υπουργείου.
Η απόδοση κακουργηματικής κατηγορίας στους γενικούς διευθυντές του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών αποτελεί βασικό επιχείρημα για το ΠαΣοΚ που έχει και τη συνταγματική δυνατότητα (30 βουλευτές) για το αίτημα περί προανακριτικής επιτροπής, με την κυβέρνηση να απαντά ότι η ευθύνη του καθενός, είτε υπουργού είτε υπαλλήλου, μόνο σε εξατομικευμένη βάση μπορεί να αναζητηθεί.
Πάντως η συγκρότηση προανακριτικής για τον πρώην υπουργό είναι πλέον δεδομένη, με ανοιχτό το για ποια κατηγορία (κακούργημα ή πλημμέλημα) θα ερευνηθεί, με την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση επί του θέματος να έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις.
Ωστόσο η κυβέρνηση, η οποία τάσσεται υπέρ της πλημμεληματικής κατηγορίας, δεν έχει αποκλείσει βαρύτερο αδίκημα, αν αυτό αποδοθεί από τη Δικαιοσύνη. Ανοιχτό επίσης παραμένει το θέμα του χρόνου της κοινοβουλευτικής έρευνας, αν δηλαδή θα ακολουθηθεί σε γενικές γραμμές το προηγούμενο Τριαντόπουλου (σύντομη προανακριτική και μετά Δικαστικό Συμβούλιο) ή όχι, ενώ για τον Χρήστο Τριαντόπουλο η δικαστική διαδικασία έχει πλέον δρομολογηθεί.
Η αλλοίωση του χώρου
Η κλήρωση των ανώτατων δικαστικών που θα συγκροτήσουν το Δικαστικό Συμβούλιο έχει πραγματοποιηθεί, ενώ αναμένεται για ορισμένους δικαστικούς που συνταξιοδοτούνται στο τέλος Ιουνίου και κληρώθηκαν, ανάμεσά τους και η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, ή άλλους που αδυνατούν για άλλους λόγους, υγείας ή επαγγελματικής απασχόλησης, να γίνει και δεύτερη κλήρωση.
Πληροφορίες πάντως από δικαστικές πηγές αναφέρουν πως η υπόθεση Τριαντόπουλου που αφορά την παράνομη αλλοίωση του χώρου του δυστυχήματος θα ερευνηθεί και μέσα στο καλοκαίρι, ενώ για τη συγκεκριμένη υπόθεση τα πορίσματα του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (Καρώνη και Τσακιρίδη) εκτιμάται ότι ασκούν επιρροή στην αξιολόγηση της όλης υπόθεσης.
Να σημειωθεί ότι στο Δικαστικό Συμβούλιο – και αυτό είναι σημαντικό – πλέον μαζί με τον Χρήστο Τριαντόπουλο ακολουθούν και οι επτά (μη πολιτικοί), ο πρώην περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός και στελέχη κρατικών υπηρεσιών, που είναι κατηγορούμενοι για το μπάζωμα του χώρου. Είναι συμμέτοχοι του πρώην υπουργού και πάνε και αυτοί στις διαδικασίες του Ειδικού Δικαστηρίου…
Πηγή: tovima.gr