Του Θανάση Μαυρίδη
Το γεγονός είναι ότι οι τιμές των ενοικίων έχουν ανέβει σημαντικά και δεν προβλέπεται ότι θα υποχωρήσουν σύντομα. Αρχικά μας είπαν ότι έφταιγε γι’ αυτό το Airbnb και έτσι πήραν σχετικά μέτρα, ικανοποιώντας παράλληλα τον κρυφό πόθο των ξενοδόχων να «σκοτώσουν» τον ανταγωνισμό. Αλλά οι τιμές δεν έπεσαν. Τώρα υποψιάζονται ότι φταίνε τα κλειστά σπίτια. Μάλλον, έχουν δίκιο. Φταίνε κι αυτά. Αλλά κυρίως φταίει η έλλειψη επενδύσεων στην οικοδομή. Είναι το ίδιο πρόβλημα που συναντάμε παντού: Οι χαμηλές επενδύσεις βλάπτουν σημαντικά τον ανταγωνισμό και την τσέπη μας.
Η λύση δεν είναι να απαγορεύσουμε εντελώς το Airbnb. Θα μπορούσαμε ίσως να πάρουμε πίσω κάποια από τα μέτρα που λάβαμε και να ενισχύσουμε έτσι την οικονομική ελευθερία, αλλά δεν είμαστε και τόσο αισιόδοξοι. Επίσης, δεν είναι λύση να κλειστούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης οι ιδιοκτήτες ακινήτων για «συμμόρφωση» και μέχρι να υπογράψουν οικειοθελώς την είσοδο του ακινήτου τους στην αγορά.
Δύο είναι τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει κάποιος στην προσπάθειά του να ρίξει νερό στην διψασμένη από την ξηρασία γη. Το πρώτο ότι τα κλειστά σπίτια δεν είναι κλειστά από ιδιοτροπία. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για σπίτια που βρίσκονται στα χέρια των servicers και τα οποία θα πρέπει να περάσουν τον μεγάλο Γολγοθά στο όρος της γραφειοκρατίας. Τακτοποιήσεις, νομιμοποιήσεις και άλλες «φιλικές» προς την ιδιοκτησία διαδικασίες έχουν «σκοτώσει» την οικοδομή. Ποια είναι η λύση; Οι servicers πατάνε πάνω σε ένα υπαρκτό πρόβλημα και υπόσχονται να βγάλουν την κυβέρνηση από την δυσκολία να απολογείται στους ψηφοφόρους για τα ακριβά ενοίκια, αρκεί να μην πληρώσουν το κόστος της γραφειοκρατίας. Επί της ουσίας αυτό ζητάνε. Η λύση είναι προφανής. Αντί να μπει η κυβέρνηση σε ένα τέτοιο παζάρι (από το οποίο και δεν πρόκειται να βγει κερδισμένη) είναι ίσως καιρός να επανεξετάσει την στάση της Πολιτείας. Να απλοποιήσει τις διαδικασίες. Αντί να προσθέσει και άλλες διατάξεις, να κόψει, ίσως, μερικές απ’ αυτές που έχουν δημιουργήσει το «τέρας».
Το δεύτερο πρόβλημα είναι οι περιορισμένες επενδύσεις. Δεν βγαίνουν νεόδμητα σπίτια στην αγορά, επειδή δεν υπάρχει αυτό το είδος. Ναι μεν τα τελευταία χρόνια έχουμε αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας, αλλά αυτά απέχουν από τον μέσο δείκτη της Ευρώπης.
Ο σύγχρονος δαίμονας, η Τεχνητή Νοημοσύνη, μας δίνει συγκεκριμένα στοιχεία:
- Το 2022, ο Δείκτης Παραγωγής στην Κατασκευή (Construction Production Index) αυξήθηκε κατά 23%, πολύ πάνω από τον μέσο όρο 6% για το 2021, καταγράφοντας τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ‑27
- Το 2023, η πορεία παρέμεινε θετική, με αύξηση 17–20% στον όγκο οικοδομών σε σχέση με το 2022 (ενδεικτικά: +16.5% όγκος, +12.3% επιφάνεια, +9.4% αριθμός αδειών μέχρι Νοέμβριο)
Συνολικά, για το έτος 2024:
- Αύξηση 14.9% στον αριθμό εκδοθέντων αδειών, 16.8% στην επιφάνεια και 9.7% στον όγκο συγκριτικά με το 2023
- Τους πρώτους μήνες του 2024 (Ιαν–Απρ), η άνοδος έφτασε το 41.5% στις άδειες, 38.4% στην επιφάνεια και 26.2% στον όγκο, συγκριτικά με πέρυσι την ίδια περίοδο
- Παρά τη σημαντική ανάκαμψη, η επένδυση στην οικοδομή εξακολουθεί να είναι χαμηλή: το 2022 η κατασκευή αντιπροσώπευε μόλις 4.8% του ΑΕΠ, έναντι 14.7% το 2007 — και κατά 6 μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ‑27.
Νομίζουμε ότι η παράθεση των αριθμών κάνουν φανερό το πρόβλημα. Το οποίο και δεν αντιμετωπίζεται με μαγικά ραβδάκια. Δεν επενδύει ο άλλος επειδή του το επιβάλλει κάποιος γραφειοκράτης με το πιστόλι στον κρόταφο. Αλλά επειδή τον συμφέρει. Και είναι προφανές ότι οι άνθρωποι δεν επενδύουν στην Ελλάδα ούτε καν στα τούβλα που παραδοσιακά επένδυαν, επειδή δεν θεωρούν αυτή την επένδυση ελκυστική. Θα λέγαμε ότι η χώρα συνολικά δεν θεωρείται ελκυστική και αυτό είναι το βασικό πρόβλημα που έχει να λύσει αυτή η κυβέρνηση. Αλλά και οι επόμενες, όποιες κι αν είναι αυτές.
Μια ακόμη παρατήρηση για να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς: Δεν είμαστε πρωταγωνιστές της ακρίβειας στα ενοίκια στην Ευρώπη. Η διαφορά σε σχέση με άλλες χώρες βρίσκεται στο εισόδημα. Πολύ απλά, τα ενοίκια είναι εξίσου υψηλά και σε άλλες χώρες. Αλλά οι μισθοί είναι υψηλότεροι. Κι εδώ επιστρέφουμε και πάλι στο ίδιο πρόβλημα. Ότι αυτά τα θέματα δεν λύνονται με ένα άρθρο και έναν νόμο. Δεν λύνονται με αγορανομικές διατάξεις. Η ανάπτυξη είναι το κλειδί και οι η ανάπτυξη έχει σχέση με τις επενδύσεις.
Και πάλι ζητήσαμε την βοήθεια του «φίλου» για να κατανοήσουμε καλύτερα το πρόβλημα. Σε σχέση με τις τιμές:
- Από το 2010 ως το 2024, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 18 % σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά περίπου 18 % (Πηγές: European Commission, European Commission, Greek City Times).
- Παρά τη μείωση σε ιστορικά επίπεδα, τα τρέχοντα ενοίκια συνεχίζουν να απορροφούν μεγάλο μέρος του εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών λόγω των ιδιαίτερα χαμηλών μισθών.
Και ένα ακόμη χρήσιμο στοιχείο για το ποσοστό του εισοδήματός μας που καταναλώνουμε για την στέγαση:
- Σύμφωνα με την Eurostat για το 2022, στην ΕΕ κατά μέσο όρο τα νοικοκυριά αφιερώνουν περίπου 9 % του διαθέσιμου εισοδήματός τους στα έξοδα στέγασης. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό ανήλθε σε 34.2 %, το υψηλότερο μεταξύ των κρατών-μελών.
- Το 2025, στοιχεία δείχνουν ότι οι Ελληνες ενοικιαστές ξοδεύουν περίπου 2 % του καθαρού εισοδήματος τους στα ενοίκια (με ευάλωτες ομάδες να πληρώνουν πάνω από 60 %), έναντι ~19.7 % στην ΕΕ.
Συμπέρασμα; Τα συμπεράσματα είναι δικά σας και νομίζουμε ότι βγαίνουν αβίαστα. Αρκεί να δει κανείς τους αριθμούς που είναι οι μόνοι που συνήθως δεν ψεύδονται…
Πηγή: liberal.gr