Του Κώστα Στούπα
Ο πρώην πρέσβης της Τουρκίας Χασάν Γκιογκούς, μιλώντας στην Καθημερινή Της Κυριακής, εξέφρασε ενόχληση για τις ελληνικές ενστάσεις στη συμμετοχή της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα εξοπλιστικά προγράμματα. Υποστήριξε πως αυτή η στάση αντιβαίνει στο πνεύμα της Διακήρυξης των Αθηνών, που καλεί τις δύο πλευρές να αποφεύγουν ενέργειες «ενοχλητικές» η μία για την άλλη. «Υπάρχει θετική ατζέντα και αυτή η ενέργεια δεν της αρμόζει», σημείωσε.
Ωστόσο, ο ίδιος δεν έκρυψε τη στρατηγική ενόχληση της Άγκυρας. Γιατί αν πράγματι η Ευρώπη έχει ανάγκη την Τουρκία, όπως υποστήριξε, τότε γιατί ενοχλείται τόσο πολύ από τις ελληνικές ενστάσεις; Η απάντηση είναι απλή: η Τουρκία «καίγεται» για πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Το νέο ταμείο ευρωπαϊκής άμυνας SAFE, ύψους 150 δισ. ευρώ, αποτελεί χρυσή ευκαιρία για μια οικονομία που έχει ήδη μετατραπεί σε πολεμική οικονομία, προτεραιοποιώντας την αμυντική βιομηχανία σε βάρος όλων των άλλων τομέων.
Η Τουρκία της φτώχειας και της πολεμικής βιομηχανίας.
Με πληθωρισμό άνω του 40% και συναλλαγματική ισοτιμία που καταρρέει – από 3 λίρες ανά ευρώ πριν μια δεκαετία, σε 44 λίρες σήμερα – η Τουρκία διατηρεί την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών της μέσω της υποτίμησης. Το κόστος όμως το επωμίζεται η κοινωνία, που ανέχεται την οικονομική εξαθλίωση στο όνομα της «αναγέννησης της οθωμανικής ισχύος».
Το τουρκικό καθεστώς έχει αντιγράψει το μοντέλο της Ρωσίας: στρατιωτικοποίηση της οικονομίας και κατεύθυνση του σκληρού συναλλάγματος στα κρίσιμα γεωπολιτικά πρότζεκτ. Οι αμυντικές βιομηχανίες, όπως η Aselsan και η Baykar, χρειάζονται την ευρωπαϊκή συνεργασία – όχι απλώς για χρηματοδότηση, αλλά και για τεχνολογική πρόσβαση, εξαγωγική αναγνώριση και οικονομίες κλίμακας από μεγάλα ευρωπαϊκά συμβόλαια.
Η ελληνική θέση: Από την άρνηση, στην αξιοποίηση
Η ελληνική κυβέρνηση κάνει σωστά που συνδέει τη συμμετοχή της Τουρκίας στα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα με την άρση του casus belli. Επί της ουσίας, θέτει προϋπόθεση την αποδοχή από την Τουρκία ενός αδιαμφισβήτητου δικαιώματος, όπως αυτό της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η άρση του casus belli δεν είναι απλώς μια συμβολική κίνηση. Συνιστά έμμεση αποδοχή του δικαιώματος της Ελλάδας να ασκήσει την εθνική της κυριαρχία. Ο Γκιογκούς το γνωρίζει και γι’ αυτό επιχειρεί να θολώσει το τοπίο.
Η γεωπολιτική ανάγκη ως παράθυρο ευκαιρίας.
Αυτό ακριβώς είναι το σημείο-κλειδί: η Ευρώπη χρειάζεται την τουρκική αμυντική βιομηχανία, αλλά η Τουρκία χρειάζεται περισσότερο την ευρωπαϊκή πλάτη. Το SAFE είναι για την Άγκυρα ένα σωσίβιο μέσα σε θάλασσα εσωτερικών πιέσεων και διεθνών περιορισμών.
Αυτό δημιουργεί ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας για την Ελλάδα. Να απαιτήσει ουσιαστικές υποχωρήσεις πριν συμφωνήσει – όχι απλώς τεχνικά βέτο, αλλά έξυπνη διαπραγμάτευση, που θα μετατρέψει τη γεωπολιτική ανάγκη της Τουρκίας σε διπλωματικό πλεονέκτημα για την Αθήνα.
Αρκεί, βέβαια, να μην αφήσουμε την ευκαιρία να χαθεί μέσα σε εσωτερικές αμηχανίες ή σε πρόσωπα χωρίς γνώση και βαρύτητα. Οι ισορροπίες είναι λεπτές, το παιχνίδι μεγάλο, και οι αποφάσεις κρίσιμες.
Το SAFE, τελικά, ίσως αποδειχθεί η πρώτη ευρωπαϊκή αμυντική πρωτοβουλία που θα μπορούσε – έμμεσα – να μετακινήσει τις ελληνοτουρκικές ισορροπίες. Αρκεί να μη βάλουμε… κανέναν «Μπιμπίλα» να τη διαχειριστεί.
Πηγή: liberal.gr