Του Μπάμπη Παπαδημητρίου
Mε φόντο την εσχατιά του πανέμορφου Καστελλόριζου πριν 15 χρόνια, μέρα προς μέρα, o Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε την επερχόμενη καταστροφή. Εξελέγη πρωθυπουργός σε δύσκολη στιγμή, είναι αλήθεια, το Φθινόπωρο 2009. Υπήρχε όμως χρόνος, ελάχιστος είναι επίσης αλήθεια, για να γλιτώσουμε τη μεγάλη πτώση και, κυρίως, την ανοικτή πτώχευση.
Όμως τότε, κατά την εκλογή του, δεν έσπευσε αλλά καθυστέρησε να πάρει μέτρα. Καθυστέρηση καταστροφική. Ήξερε ή δεν ήξερε, τότε, δηλαδή εγκαίρως, η κυβέρνηση Παπανδρέου το επείγον της καταστάσεως; Ήξερε!
Αλλά: (α) υποτίμησε τα στοιχεία του ελληνικού προβλήματος και τα πρόδηλα σημάδια της διεθνούς κρίσης, (β) αγνόησε τις επισημάνσεις και τις εκθέσεις έγκυρων ελληνικών και διεθνών οργανισμών και, (γ) υποτίμησε τις επιπτώσεις που θα είχαν επί της οικονομίας και της κοινωνίας τα επιβαλλόμενα διορθωτικά μέτρα εφόσον μάλιστα καθυστερούσαν χρονικά.
Εξηγούμαστε για να μην παραξηγούμαστε…
Στην ετήσια έκθεση του ΔΝΤ (που γνωστοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2009) υπήρχαν τρεις σημειώσεις (μεταξύ άλλων) που προειδοποιούσαν πεντακάθαρα για τις δυσκολίες.
Η πρώτη:
«Οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές είναι απογοητευτικές. Η Ελλάδα αισθάνεται την ύφεση με κάποια καθυστέρηση. Οι αδυναμίες πρέπει να αντιμετωπιστούν με αυστηρά μέτρα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει μια νέα άνοδο του κόστους δανεισμού του κράτους. Η μεγάλη αύξηση των μισθών έχει διαβρώσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα, ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον μέσο όρο των εμπορικών εταίρων και οι διαρθρωτικές δυσκαμψίες συνεπάγονται κόστος που συνέβαλε στο μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Αυτοί οι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα παρατεταμένης περιόδου αργής ανάπτυξης. Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα θα βαίνουν αυξανόμενοι».
Η δεύτερη:
«Τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος (που έλαβε την άνοιξη 2009 η κυβέρνηση Καραμανλή) είναι σωστά αλλά απαιτούνται περισσότερα. Δεν υπάρχει χώρος για παροχές. Τα νέα πρόσθετα μέτρα πρέπει να είναι αυστηρά και καλά σχεδιασμένα ώστε να μειώνουν τα μελλοντικά ελλείμματα και το χρέος. Το σχέδιο αυτό πρέπει να εξηγηθεί με ειλικρίνεια στην κοινή γνώμη, να περιέχει ελεγχόμενους ποσοτικούς στόχους και να έχει διάρκεια ώστε να επαναφέρει την εμπιστοσύνη. Εφόσον επανέλθει ισχυρή εμπιστοσύνη στις προοπτικές της οικονομίας, η δημοσιονομική λιτότητα θα μπορούσε να ενισχύσει την πορεία της οικονομίας».
Και η τρίτη:
«Τα μέτρα πρέπει να είναι αυστηρά. Να αυξάνουν τα δημόσια έσοδα από εισοδήματα που φοροδιαφεύγουν. Να συγκρατούν μισθολογικό και συνταξιοδοτικό κόστος του δημοσίου. Να αντιμετωπίζουν το κόστος γήρανσης του πληθυσμού: η σε βάθος μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης δεν πρέπει να αναβληθεί, δεδομένου ότι η επίτευξη κοινωνικής συναίνεσης θα απαιτήσει χρόνο και διάλογο».
Ο Γιώργος Παπανδρέου γνώριζε τις προειδοποιήσεις του Ταμείου. Κι αν δεν είχε κάνει τον κόπο να τις διαβάσει τον είχε, προφανώς, ενημερώσει ο επί των οικονομικών σύμβουλός του, Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Επιπλέον, δημοσίως ο αείμνηστος Γιώργος Προβόπουλος, τότε διοικητής Τράπεζας Ελλάδος, είχε προειδοποιήσει, όλα τα κόμματα, για τους μέγιστους κινδύνους που διατρέχαμε λόγω του διπλού ελλείμματος, δημοσιονομικού και εξωτερικού εμπορίου.
Άρα εκείνη η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ αγνόησε όλες τις προειδοποιήσεις, σχεδόν έναν χρόνο πριν το Καστελλόριζο. Αντιθέτως, προχώρησε στον εκβιασμό πρόωρων εκλογών, με πρόσχημα την εκλογή Προέδρου. Ό,τι ακριβώς θα κάνει και ο Αλέξης Τσίπρας το 2014. Ενώ μάλιστα ο κ. Παπανδρέου συμφωνούσε για μια δεύτερη θητεία του αειμνήστου Κάρολου Παπούλια, προσωπικότητα εκ του ΠΑΣΟΚ, την οποία είχε, ήδη από το 2005 υποδείξει ο Κώστας Καραμανλής για την πρώτη του θητεία.
Ακόμη χειρότερα, όταν εξελέγη ο κ. Παπανδρέου, με το ΠΑΣΟΚ να τον εξυμνεί ιδίως ως προς τούτο, ψήφισε επεκτατικό προϋπολογισμό και δημιούργησε κλίμα ανεμελιάς χάρις σε μέτρα νέων επιδοτήσεων με δημόσιο χρήμα. Κάποια μέτρα σταμάτησαν, αργότερα, έπειτα από παρεμβάσεις εξωτερικών παραγόντων, ενώ στο μεταξύ εκδηλώθηκε και η άρνηση των αγορών, άρα αδυναμία της νέας κυβέρνησης, για τον δανεισμό νέων χρημάτων, αφού άλλωστε οι διεθνείς αγορές ομολόγων ήσαν ήδη ασταθείς λόγω της ταχέως μεταδιδόμενης, μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Άρα, ο Γιώργος Παπανδρέου γνώριζε πολύ καλά και πολύ πριν το Καστελλόριζο, ότι η Ελλάδα δεν ήταν πλέον φερέγγυα. Ότι, για να ανακτήσει κάποιο έδαφος εμπιστοσύνης έπρεπε να λάβει πολύ γενναία μέτρα λιτότητας, αναδιοργάνωσης του κράτους και πάταξης της φορο- και εισφορο-διαφυγής.
Αντί να τα κάνει όλα αυτά και μετά να απευθυνθεί στους εταίρους και στο ΔΝΤ για να υποστηρίξουν, επικουρικά και πολιτικά, την Ελλάδα, έκανε το ανάποδο: καθυστερούσε τη λήψη μέτρων διάσωσης. Αυτό έκανε συνεχώς χειρότερη τη σοβούσα κρίση. Είχε ίσως την «ελπίδα» ότι οι ηγέτες της Ευρώπης, ευρισκόμενοι ήδη σε πανικό από τη διάδοση της αμερικανικής κρίσης και τις άγνωστες εν πολλοίς επιπτώσεις που θα είχε η μετάδοσή της εντός Ευρωζώνης, θα έβαζαν βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Βεβαίως, είχε δίκαιο ότι, τελικά, η Ευρώπη του ευρώ έβαλε και μάλιστα πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη ενώ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πήρε έκτακτα μέτρα διάσωσης του τραπεζικού συστήματος. Τότε και μόνον τότε μας ανακοίνωσε ο κ. Παπανδρέου, με φόντο το πανέμορφο Καστελλόριζο, την επέλαση των μέτρων λιτότητας.
Ήταν όμως πολύ αργά. Το λαϊκό αίσθημα δεν είχε προετοιμαστεί. Ούτε τα άλλα κόμματα, ούτε και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ είχαν τεθεί προ των ευθυνών τους. Εξ ου και οι περισσότεροι των πολιτικών έκαναν απλώς ότι δεν κατάλαβαν τίποτε από τα μπλουζ που έπαιξε ο ΓΑΠ στο Καστελλόριζο.
Πηγή: liberal.gr