Του Γρηγόρη Καλφέλη
Είναι θετικό κατά τη γνώμη μου ότι ένας πρώην πρωθυπουργός, όπως ο κ. Τσίπρας, θέλησε να εξηγήσει και να ερμηνεύσει σε ένα βιβλίο τις βασικές πολιτικές αποφάσεις τις οποίες έλαβε κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του (επειδή το παρελθόν μιας χώρας επηρεάζει και το μέλλον της).
Ωστόσο είναι σαφές επίσης, ότι ο πρώην πρωθυπουργός στο βιβλίο του αυτό εξέθεσε τη δική του «σχετικοποιημένη αλήθεια», γιατί όπως έλεγε και ο Αμερικανός φιλόσοφος Ντιούι δεν υπάρχει στον κόσμο αυτό «μια αυθύπαρκτη πραγματικότητα» την οποία όλοι μπορούμε να δούμε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Μια τέτοια αντίληψη ήταν το κατάλοιπο του πλατωνικού μυστικισμού.
Υπό την έννοια αυτή ο κ Τσίπρας και για το παράδοξο (και ίσως επικίνδυνο για πολλούς) δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015 μας είπε τη δική του αλήθεια. Τι εννοώ;
Ο ίδιος αναφέρει στο βιβλίο, ότι η πρόταση του επίμαχου δημοψηφίσματος ήταν δική του αποκλειστική ιδέα και ότι την είχε «βασανίσει όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και στην καρδιά του».
Η αλήθεια όμως καταδεικνύει (έτσι όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ), ότι όλα έγιναν εντελώς βιαστικά, ανοργάνωτα και χωρίς σαφείς στοχεύσεις, φθείροντας ανεπανόρθωτα το θεσμό των δημοψηφισμάτων, ο οποίος συνιστούσε πάντοτε δομικό στοιχείο της κουλτούρας της αριστερής διανόησης («Beck, Η επινόηση του πολιτικού”).
Υπό ποια έννοια;
Καταρχήν, το ανωτέρω εξαγγελθέν δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015 είχε σοβαρά νομικά προβλήματα. Έτσι το άρθρο 3 του σχετικού νόμου για τα δημοψηφίσματα (ν. 4023/2011) απαιτούσε «τα ερωτήματα τα οποία τίθενται στους ψηφοφόρους να διατυπώνονται κατά τρόπο σαφή και σύντομο».
Ωστόσο, μόνο σαφή ερωτήματα δεν είχαν τεθεί στους πολίτες (όπως θυμούνται όλοι). Έτσι, οι λιγότερο ή και οι περισσότερο μορφωμένοι άνθρωποι της πόλης ή του χωριού ήταν αναγκαίο να απαντήσουν στο εξής πράγμα: Εάν, δηλαδή, εγκρίνουν με ένα ναι ή με ένα όχι «το δεύτερο πρόγραμμα της προκαταρκτικής ανάλυσης της βιωσιμότητας του χρέους (Preliminary Debt Sustainability Analysis)».
Είναι σαφές, ότι κανείς δεν καταλάβαινε εύκολα τι υποκρυπτόταν πίσω από το ερώτημα τούτο και επομένως υπήρχε το ισχυρό ενδεχόμενο φαλκίδευσης της ψήφου των πολιτών.
Όπως και έγινε, αφού οι περισσότεροι πολίτες νόμιζαν ότι ψήφιζαν εναντίον της σκληρής λιτότητας που είχε επιβληθεί στη χώρα μας από τους διεθνείς δανειστές.
Μάλιστα πολλοί νόμιζαν ότι με το ναι ή με το όχι ετίθετο υπό κρίση και αξιολόγηση και η παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη.
Επιπλέον, υπήρχε και ένα άλλο νομικό πρόβλημα, αφού η ψηφοφορία έπρεπε να γίνει «εντός τριάντα ημερών από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος με το οποίο προκηρυσσόταν το δημοψήφισμα» .
Ωστόσο, η ψηφοφορία των πολιτών είχε λάβει χώρα παράτυπα μόλις πέντε ημέρες μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος και έτσι δεν είχε γίνει ένας ολοκληρωμένος διάλογος στην κοινωνία των πολιτών για την Ευρώπη (ή για τις εναλλακτικές λύσεις που αναζητούσαν κάποιοι , εντελώς παράδοξα κατά τη γνώμη μου, στη Ρωσία ή την Κίνα)!
Και μέσα στο βιβλίο του ο πρώην πρωθυπουργός αποκαλύπτει την κυνική απάντηση την οποία είχε δώσει ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν. Με άλλα λόγια ότι οποιοδήποτε ποσό χρημάτων και αν έδινε (για βοήθεια) η Ρωσία προς την Ελλάδα, θα ήταν σαν να «ρίχνονταν» αυτά τα χρήματα σε ένα σκουπιδοτενεκέ, αφού η χώρα μας ήταν χρεοκοπημένη.
Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Το 62% των Ελλήνων πολιτών είχαν ψηφίσει ΟΧΙ, νομίζοντας προφανώς ότι καταψηφίζουν τη σκληρή λιτότητα . Ο τότε πρωθυπουργός κ. Τσίπρας θεωρούσε αντίθετα (όπως το αποδέχεται και στο βιβλίο του) ότι το δημοψήφισμα ήταν απλώς «ένα μέσο» για να πιέσει τους διεθνείς δανειστές.
Ο καθένας δηλαδή ψήφιζε ναι ή όχι για διαφορετικά μεγέθη! Και στο τέλος ψηφίστηκε από την τότε κυβέρνηση και ένα νέο μνημόνιο και οι επαχθείς νομισματικοί περιορισμοί από την επιβολή των capital controls διήρκεσαν επί πολλά χρόνια (υπονομεύοντας έντονα την ελληνική οικονομία)!
Το συμπέρασμα;
Ο πρώην πρωθυπουργός στο βιβλίο του μάς είπε τη «δική του σχετικοποιημένη αλήθεια» για το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015. Ωστόσο για πολλούς άλλους και για εμένα προσωπικά, έτσι όπως είχε οργανωθεί συνιστούσε μια εντελώς αρνητική επιλογή (φθείροντας ανεπανόρθωτα το θεσμό των δημοψηφισμάτων και τις αξίες της προοδευτικής σκέψης).
Υ.Γ : Οι πρώην πρωθυπουργοί είναι θετικό να γράφουν τα απομνημονεύματά τους. Ωστόσο είναι εντελώς αρνητικό οι πρώην πρωθυπουργοί να θέλουν διακαώς να επιστρέψουν στην εξουσία, γιατί έχουν κλείσει τον ιστορικό τους κύκλο.
Η πολιτική δεν είναι επάγγελμα, όπως υποστήριζε και ο Max Weber (Politik als Beruf). Είναι μια ανώτερη κοινωνική λειτουργία με την οποία πρέπει να ασχολούνται όλοι οι πολίτες, ώστε να γίνεται εφικτή η αναζήτηση του «κοινού καλού».
Η ζωή τέλος δεν ταυτίζεται μόνο με την πολιτική. Ας ασχοληθούν οι πρώην πρωθυπουργοί με κάτι άλλο ζωή τους, ώστε να μην είναι «μονοδιάστατοι άνθρωποι» (Ηerbert Marcuze)
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ
Πηγή: tovima.gr