Newsroom
Η παραίτηση του επικεφαλής του επιτελείου του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Αντρίι Γιέρμακ, πυροδοτεί μια νέα κρίση στην Ουκρανία η οποία δεν επηρεάζει μόνο την εσωτερική πολιτική σκηνή, αλλά θέτει σε αμφισβήτηση και τις διεθνείς ειρηνευτικές προσπάθειες, περιορίζοντας τα περιθώρια του Κιέβου στη διαπραγμάτευση με τη Μόσχα.
Τι οδήγησε στην παραίτηση του Αντρίι Γιέρμακ;
Την Παρασκευή (24/11), ο πρόεδρος Ζελένσκι ανακοίνωσε την παραίτηση του επικεφαλής του επιτελείου του, Αντρίι Γιέρμακ, λίγες ώρες αφότου οι ουκρανικές αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς πραγματοποίησαν έρευνα στο σπίτι του. Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από την προοπτική αναδιοργάνωσης του προεδρικού γραφείου και διαβουλεύσεων για τον πιθανό αντικαταστάτη του.
Ο Γιέρμακ, ο οποίος ηγείτο της ουκρανικής ομάδας διαπραγμάτευσης για το σχέδιο ειρήνης που πρότεινε η κυβέρνηση των ΗΠΑ, επιβεβαίωσε τη συνεργασία του με τις αρχές και την πλήρη διαθεσιμότητα του σπιτιού του για έλεγχο.
Η παραίτηση έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς η Ουκρανία αντιμετωπίζει πιέσεις από τη Δύση για την αποδοχή ενός ειρηνευτικού σχεδίου που περιλαμβάνει παραχωρήσεις εδαφών και περιορισμό του στρατιωτικού δυναμικού.
Ποιο είναι το μέγεθος και η φύση του σκανδάλου διαφθοράς;
Το σκάνδαλο αφορά την υπεξαίρεση περίπου 100 εκατομμυρίων δολαρίων από την κρατική εταιρεία ενέργειας Energoatom, η οποία παρέχει περισσότερη από τη μισή ηλεκτρική ενέργεια της χώρας. Οι έρευνες επικεντρώνονται σε πρώην κυβερνητικά στελέχη, επιχειρηματικούς συνεργάτες του Ζελένσκι και τον Τιμούρ Μίντιτς, συνιδιοκτήτη της εταιρείας παραγωγής Kvartal 95, που συνδέεται με τον σημερινό πρόεδρο από τα χρόνια πριν ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα.
Σύμφωνα με τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης, οι κατηγορούμενοι φέρονται να λάμβαναν παράνομες μίζες ύψους 10% έως 15% από τις συμβάσεις της Energoatom, με τεράστια ποσά να «ξεπλένονται» και να διοχετεύονται εκτός Ουκρανίας, ακόμη και στη Ρωσία. Η έρευνα, που διήρκεσε 15 μήνες περιλαμβάνει πάνω από 1.000 ώρες ηχογραφήσεων τηλεφωνικών συνομιλιών των εμπλεκόμενων.
Ποιους έχει ήδη επηρεάσει το σκάνδαλο;
Η αποκάλυψη του σκανδάλου είχε ως άμεση συνέπεια τις παραιτήσεις των υπουργών Ενέργειας και Δικαιοσύνης, Σβιτλάνα Γκριντσούκ και Χέρμαν Χαλουστσένκο, μετά από αίτημα του Ζελένσκι στις 12 Νοεμβρίου. Παράλληλα, ο Τιμούρ Μίντιτς έχει διαφύγει στο εξωτερικό, ενώ άλλοι πρώην συνεργάτες και υπουργοί βρίσκονται υπό έρευνα.
Το σκάνδαλο έχει τραυματίσει την αξιοπιστία της κυβέρνησης Ζελένσκι περιορίζοντάς του την ευχέρεια πολιτικών και διπλωματικών κινήσεων, αυξάνοντας τις εσωτερικές εντάσεις και επηρεάζοντας αρνητικά τη διαπραγματευτική θέση της Ουκρανίας απέναντι στη Ρωσία.
Πώς συνδέεται η διαφθορά με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις;
Οι έρευνες και οι παραιτήσεις έρχονται σε μια κρίσιμη περίοδο για τις συνομιλίες ειρήνης, οι οποίες έχουν ήδη προκαλέσει διαμάχη μεταξύ Κιέβου και Δύσης. Η αμερικανική πρόταση για τερματισμό του πολέμου περιλαμβάνει στοιχεία που η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της θεωρούν ευνοϊκά για τη Ρωσία, όπως παραχωρήσεις εδαφών και περιορισμούς στο στρατιωτικό δυναμικό.
Η αποκάλυψη της διαφθοράς περιορίζει τη δυνατότητα του Ζελένσκι να αντισταθεί στις πιέσεις και ενισχύει το αφήγημα ότι το Κίεβο δεν μπορεί να καθορίσει το μέλλον του πολέμου χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις.
Ποιος είναι ο Αντρίι Γιέρμακ και γιατί θεωρείται κρίσιμη η απομάκρυνσή του;
Ο Γιέρμακ, 54 ετών, ήταν ένας από τους πιο στενούς και σημαντικούς συνεργάτες του Ζελένσκι, συχνά αποκαλούμενος «αντιπρόεδρος» λόγω της επιρροής του. Προτού μπει στην πολιτική, εργάστηκε ως παραγωγός ταινιών και δικηγόρος πνευματικών δικαιωμάτων, συνεργαζόμενος με τον Ζελένσκι στην καριέρα του ως κωμικός.
Παρά την επιρροή του,θεωρείται αμφιλεγόμενο πρόσωπο στην ουκρανική πολιτική σκηνή, καθώς κατηγορείται ότι συγκεντρώνει υπερβολική εξουσία, ελέγχει την πρόσβαση στον πρόεδρο και αποκλείει επικριτικές φωνές. Η παραίτησή του ενδεχομένως να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στο προεδρικό επιτελείο και να επηρεάσει την πορεία των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία.
Ποιός ήταν ο ρόλος του Τιμούρ Μίντιτς;
Ο Μίντιτς θεωρείται ο κεντρικός εμπνευστής της υπεξαίρεσης των 100 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ είναι στενός φίλος και πρώην συνεργάτης του Ζελένσκι από την τηλεοπτική εταιρεία Kvartal 95. Έχει εγκαταλείψει την Ουκρανία και οι ποινικές διαδικασίες αναμένεται να κινηθούν ερήμην του.
Στις 13 Νοεμβρίου, ο Ζελένσκι επέβαλε κυρώσεις σε βάρος του, με το πάγωμα των περιουσιακών του στοιχείων, μαζί με άλλον επιχειρηματία που εμπλέκεται στο σκάνδαλο. Η υπόθεση αποκαλύπτει τον τρόπο που άτομα κοντά στον πρόεδρο επηρεάζουν κρίσιμες αποφάσεις στην κυβέρνηση για προσωπικό τους όφελος.
Πώς επηρεάζει η διαφθορά την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας;
Η Energoatom, ο κρατικός ενεργειακός φορέας, παρέχει πάνω από το μισό ηλεκτρικό ρεύμα της χώρας. Το σκάνδαλο διαφθοράς έρχεται σε μια στιγμή που η Ουκρανία δέχεται έντονες ρωσικές επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της, συμπεριλαμβανομένων υποσταθμών που τροφοδοτούν πυρηνικούς σταθμούς.
Η υπεξαίρεση και η κακοδιαχείριση κεφαλαίων υπονομεύουν την ικανότητα της χώρας να ανταποκριθεί στις προκλήσεις ασφάλειας και ενεργειακής επάρκειας, ιδίως καθώς πλησιάζει ο χειμώνας. Η αποκάλυψη φωτογραφιών με σάκους γεμάτους μετρητά και η διαρροή πληροφοριών για τα «ξεπλυμένα» κεφάλαια έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην κοινωνία και διεθνώς.
Ποιοι είναι οι πολιτικοί και διεθνείς αντίκτυποι του σκανδάλου;
Το σκάνδαλο έχει πλήξει την αξιοπιστία της κυβέρνησης Ζελένσκι τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι βλέπουν με ανησυχία την αδυναμία διαφάνειας, ενώ η θέση του Κιέβου στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία περιορίζεται σημαντικά.
Η υπόθεση υπογραμμίζει τη δυσκολία που αντιμετωπίζει η Ουκρανία στη χρηματοδότηση του πολέμου, με την Ευρώπη να δείχνει κόπωση και την πιθανότητα εξάντλησης των δυτικών κονδυλίων μέχρι τον Απρίλιο. Η εικόνα της Ουκρανίας ως υπεύθυνης και αξιόπιστης χώρας για τις διεθνείς ειρηνευτικές διαδικασίες κλονίζεται, περιορίζοντας τις επιλογές του Ζελένσκι.
Πώς φτάσαμε ως εδώ στην ουκρανική πολιτική σκηνή;
Η ιστορία του σκάνδαλου συνδέεται με προηγούμενες προσπάθειες της κυβέρνησης Ζελένσκι να περιορίσει την ανεξαρτησία των ουκρανικών αρχών καταπολέμησης της διαφθοράς τον Ιούλιο. Οι μαζικές διαμαρτυρίες εξανάγκασαν τον πρόεδρο να κάνει πίσω, αλλά το ζήτημα της διαφθοράς παραμένει διάχυτο.
Η Ουκρανία έχει μακροχρόνιο πρόβλημα διαφθοράς που δεν έχει εξαλειφθεί, παρά τις προσπάθειες της NABU και της SAP. Το τρέχον σκάνδαλο είναι μόνο η πιο πρόσφατη απόδειξη της δυσκολίας της χώρας να διασφαλίσει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία των πολιτικών και κρατικών δομών της.
Ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει το σκάνδαλο για τον Ζελένσκι;
Η διαφθορά στην κορυφή της κυβέρνησης πλήττει σοβαρά την διεθνή εικόνα της Ουκρανίας. Το Κίεβο αντιμετωπίζει κριτική για έλλειψη διαφάνειας και αδυναμία διαχείρισης κρίσεων. Η εμπιστοσύνη των δυτικών συμμάχων περιορίζεται, ενώ οι πιέσεις για αποδοχή ειρηνευτικού σχεδίου που περιλαμβάνει παραχωρήσεις στη Ρωσία αυξάνονται.
Ταυτόχρονα, η αποκάλυψη της διαφθοράς επιτρέπει σε προπαγανδιστές υπέρ της Ουκρανίας στη Δύση να αποποιηθούν ευθύνες για το αποτέλεσμα του πολέμου, παρουσιάζοντας τον Ζελένσκι ως «αποδιοπομπαίο τράγο».
Η παραίτηση του Γιέρμακ και οι διαρκείς αποκαλύψεις περιορίζουν δραματικά την ελευθερία κινήσεων του Ζελένσκι, τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η πολιτική του δύναμη μειώνεται, οι πιέσεις από τη Δύση αυξάνονται και η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του αμφισβητείται. Η διαχείριση του πολέμου και η συμμετοχή σε ειρηνευτικές διαδικασίες πλέον πραγματοποιούνται υπό το βάρος της πολιτικής και ηθικής κρίσης που προκαλεί η διαφθορά στο περιβάλλον του.
Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης;
Αναμένεται αναδιοργάνωση του προεδρικού γραφείου και πιθανή αντικατάσταση του Γιέρμακ. Οι παραιτήσεις υπουργών θα πρέπει να επικυρωθούν από το κοινοβούλιο. Παράλληλα, οι έρευνες συνεχίζονται και νέα στοιχεία θα δημοσιοποιούνται καθημερινά, ενώ οι ουκρανικές αρχές υπόσχονται περαιτέρω αποκαλύψεις.
Η κυβέρνηση καλείται πλέον να διαχειριστεί τόσο την εσωτερική πολιτική κρίση όσο και τις εξωτερικές πιέσεις, ενώ η πορεία προς την ειρήνη και η επιβίωση της χώρας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά της να αποκαταστήσει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη στο κράτος και τους θεσμούς της με ή χωρίς τον Ζελένσκι.
Πηγή: tovima.gr