Του Κώστα Στούπα
Η πρόσφατη είσοδος της ΔΕΗ στην αγορά τηλεφωνίας, με τιμολογιακή πολιτική που ήδη πιέζει τους παραδοσιακούς παρόχους, αποτελεί ένα ιστορικό flashback. Θυμίζει πόσο μπροστά από την εποχή του υπήρξε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, όταν στις αρχές της δεκαετίας του ’90, επιχείρησε να ανοίξει τα κλειστά κρατικά μονοπώλια και να φέρει πραγματικό ανταγωνισμό σε τομείς όπου το κράτος ήταν ταυτόχρονα ρυθμιστής και επιχειρηματίας.
Τότε, η λέξη «αποκρατικοποίηση» ήταν πολιτικά τοξική. Ο ΟΤΕ και η ΔΕΗ αποτελούσαν σύμβολα κρατικής ισχύος και συνδικαλιστικής, σχεδόν δικτατορικής, εξουσίας. Οι παλαιότεροι θυμούνται τις εβδομάδες χωρίς ηλεκτρικό λόγω απεργιών, την Αθήνα γεμάτη βουνά από σκουπίδια και τους πραιτοριανούς του κρατικού συνδικαλισμού να γδύνουν στον δρόμο υπουργούς και λεωφορειούχους.
Παρ’ όλα αυτά, ο Μητσοτάκης υποστήριξε αταλάντευτα τις αποκρατικοποιήσεις. Τόνιζε πως χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές η Ελλάδα δεν θα αποκτούσε ποτέ χαμηλές τιμές στις τηλεπικοινωνίες, γρήγορο internet ή πραγματικό τεχνολογικό εκσυγχρονισμό. Την εποχή εκείνη, για να αποκτήσει κάποιος σταθερό τηλέφωνο στην Αθήνα, έπρεπε να περιμένει από 5 έως 10 χρόνια.
Οι «κακές γλώσσες» επιμένουν μέχρι σήμερα ότι η επιμονή του να μπει ο ΟΤΕ στον δρόμο της ιδιωτικοποίησης συνέβαλε στην πολιτική του ανατροπή.
Η ιστορία, όμως, έχει τον δικό της τρόπο να επιστρέφει.
Η αντεπίθεση της ΔΕΗ στις οπτικές ίνες, με τιμές πολύ χαμηλότερες, και η τηλεφωνία που ακολουθεί, ανατρέπουν τα δεδομένα σε μια αγορά η οποία, αν και ανοιχτή, είχε βολευτεί σε χαμηλή ένταση ανταγωνισμού. Οι τιμές άλλαζαν ελάχιστα, οι ταχύτητες προχωρούσαν αργά και η αγορά λειτουργούσε περισσότερο ως ολιγοπώλιο παρά ως υγιής ανταγωνιστικός χώρος.
Πριν από 30 χρόνια, η κρατική Ολυμπιακή πετούσε συχνά με 4–5 ώρες καθυστέρηση, ενώ δεν υπήρχαν ιδιωτικές εταιρείες. Σήμερα η Ελλάδα μοιάζει με κάθε ευρωπαϊκή χώρα: οι πτήσεις φεύγουν στην ώρα τους και πολλοί ταξιδεύουν σχεδόν αποκλειστικά με τις προσφορές των αεροπορικών εταιρειών, όπου ένα εισιτήριο για πόλη του εξωτερικού μπορεί να κοστίζει φθηνότερα από μια διαδρομή με ταξί για βραδινή έξοδο.
Στις ταχυδρομικές μεταφορές, η είσοδος των ιδιωτών και διεθνών ομίλων έσωσε τη χώρα από το κρατικό μονοπώλιο των ΕΛΤΑ.
Οι αριστερόστροφοι κρατιστές θα αντιτείνουν πως η βελτίωση των υπηρεσιών και των τιμών οφείλεται στην τεχνολογική πρόοδο και όχι το άνοιγμα των αγορών. Τότε στην Κούβα και τη Βόρεια Κορέα γιατί δεν απολαμβάνουν αυτά τα
αγαθά, αλλά βρίσκονται ακόμη στη δεκαετία του ’50 χωρίς τηλέφωνα και ίντερνετ και με πολύωρες διακοπές του ηλεκτρικού καθημερινά;
Η μεγαλύτερη δικαίωση για τον Μητσοτάκη δεν είναι ιστορική. Είναι πρακτική: ότι ο ανταγωνισμός, όταν είναι αληθινός, λειτουργεί. Και ότι οι αγορές δεν αλλάζουν με ευχές, αλλά με ρήξεις.
Πηγή: liberal.gr